Onderstaand vindt op op alfabetische volgorde het overzicht van de docenten die momenteel een cursus aanbieden. U kunt klikken op de naam van de docent en krijgt dan kort cv en u ziet welke cursussen de betreffende docent geeft.
Janita Baron MA (1988) is kunsthistorica conservator en museumdocent, gespecialiseerd in vrouwelijke kunstenaars (1400-nu) en de lange negentiende eeuw. Samen interactief aan de slag gaan om handvatten te krijgen voor een volgend museumbezoek? Dat kan tijdens de lessen Janita Baron. Door samen hardop te kijken naar kunst ontstaan gesprekken die bijblijven, die aan het denken zetten. Ook voor degene die graag alleen luistert.
Dwalend langs de Franse noord-west kust ontdekken we de vele kunstenaars die hier gewerkt hebben. Van Courbet via Monet en Morisot tot Matisse: velen werken graag in het gebied tussen Duinkerke en Deauville. We zien herkenbare locaties zoals de beroemde olifantenrots in Étretat, we maken kennis met de opkomst van toerisme én ontdekken verborgen pareltjes. Voor je het weet loop je tijdens een volgend bezoek aan Frankrijk een schilderij in!
Dwalend langs de Franse noord-west kust ontdekken we de vele kunstenaars die hier gewerkt hebben. Van Courbet via Monet en Morisot tot Matisse: velen werken graag in het gebied tussen Duinkerke en Deauville. We zien herkenbare locaties zoals de beroemde olifantenrots in Étretat, we maken kennis met de opkomst van toerisme én ontdekken verborgen pareltjes. Voor je het weet loop je tijdens een volgend bezoek aan Frankrijk een schilderij in!
In deze cursus zullen we meer leren over het leven en het werk van twintig fantastische kunstenaars. We nemen een duik in de kunstgeschiedenis aan de hand van verschillende aspecten. Werkt men als vrij kunstenaar of juist aan het hof? Welke rol spelen de verschillende kunstvormen? De man/vrouw verhoudingen spelen een belangrijke rol bij de genoemde kunstenaars. Het zijn niet persé stelletjes, maar er is wel een band.
Wout van Bekkum is emeritus-hoogleraar Midden-Oosten Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn expertise ligt op het terrein van de Semitische Talen en Culturen met nadruk op de Middeleeuwen.
Deze cursus biedt een boeiende kennismaking met de middeleeuwse verhoudingen tussen Moslims en Joden in het Midden-Oosten en Spanje. Aan de hand van thema’s als co-existentie, tolerantie, culturele bloei en vervolging onderzoeken we hun wederzijdse invloed op filosofie, wetenschap, economie en religie. Centrale vraag is hoe dit gedeelde verleden doorwerkt in hedendaagse percepties en beeldvorming. Geschikt voor iedereen met brede historische interesse.
Cindy Besselink heeft ruim veertig jaar ervaring in het voortgezet onderwijs, met name in de VWO bovenbouw. Haar aandacht gaat vooral uit naar de Nieuwste en Contemporaine Geschiedenis.
‘Jetzt wächst zusammen was zusammen gehört’. Deze uitspraak van Willy Brandt uit november 1989 geeft het optimisme weer dat leeft onder de Duitse bevolking in aanloop naar de Duitse hereniging in 1990.
Na het wegebben van de eerste euforie blijkt de eenwording echter gecompliceerder dan gedacht. Veertig jaar hebben de Duitsers in twee verschillende staten geleefd met een eigen politiek en economisch systeem. Na verloop van tijd maakt in het oosten hoop plaats voor teleurstelling en onvrede, hetgeen tot uiting komt in de verkiezingsuitslagen van de afgelopen jaren.
Marianne Bleumink is humaan/medisch bioloog en studeerde aan de RUG. Ze heeft als docent bij diverse onderwijsinstellingen Medische kennis en biologie gegeven. Van jongs af aan is ze gefascineerd door het functioneren van het menselijk lichaam. Ze wil haar kennis hierover graag delen en inzetten om mensen meer inzicht te geven in het functioneren van het eigen lichaam.
www.mariannebleumink.nl
Drs. Petra Bolhuis studeerde filosofie aan de RUG. Zij is al vele jaren als docent bij HOVO Noord-Nederland werkzaam. De mens en het menselijk gedrag in de samenleving staan centraal in de cursussen van Petra Bolhuis
Hannah Arendt vraagt zich in het boek Totalitarisme af hoe het veel gehoorde ‘Dit nooit weer’ na de Tweede Wereldoorlog waar gemaakt zou kunnen worden. Haar doel is om mensen in de toekomst deze stappen te laten herkennen, waarmee wellicht voorkomen zou kunnen worden dat een vrij, intellectueel en progressief land in enkele jaren afglijdt naar een totalitaire staat.
Timothy Snyder schreef in het boek Over vrijheid een persoonlijk verslag van een zoektocht naar het begrip vrijheid. Dat boek is voor deze cursus de leidraad langs een aantal filosofen die indringend en vaak ook vanuit persoonlijke betrokkenheid over vrijheid hebben nagedacht en geschreven.
Grote denkers als Berlin, Weil, Stein, Arendt komen aan de orde.
Prof. dr. Doeko Bosscher is emeritus hoogleraar Eigentijdse Geschiedenis aan de RUG. In zijn onderwijs en onderzoek richt hij zich zowel op de Nederlandse geschiedenis als op de contemporaine geschiedenis van (West-) Europa en de Verenigde Staten. Hij was tevens Rector Magnificus aan deze universiteit.
Hanno Brand was tussen 1985 en 1996 verbonden aan de universiteiten van Leiden en Gent. Daarna werkte hij achtereenvolgens aan het Duits Historisch Instituut in Parijs en de Universiteit Groningen. Sinds 2009 is hij senior onderzoeker aan de Fryske Akademy. Hij was er enige jaren directeur-bestuurder en bijzonder hoogleraar.
Drs. Margaret Breukink wordt gedreven door haar passie voor kunst. Haar specialiteit is het bieden van een brede cultuurhistorische context met veel aandacht voor de achtergrondverhalen en het gebruik van het beeldmateriaal.
Symboliek wordt gebruikt om een bepaalde betekenis aan een voorwerp of afbeelding te geven. Veel symbolen zijn over de hele wereld bekend, zoals de hond (trouw), de weegschaal (rechtvaardigheid), of de duif (vrede). Anderen zijn tijdgebonden en alleen herkenbaar voor mensen in een bepaalde periode en soms is er een verborgen betekenis alleen bij ingewijden bekend. In deze cursus draait het om de ‘beeldtaal’ in de christelijke, mythologische en wereldlijke kunst. U buigt u zich over symbolen, thema’s en verborgen verhalen. Leer motieven herkennen en met eigen ogen de betekenis van een kunstwerk ontrafelen. Na afloop kijkt U met andere ogen naar kunst.
Symboliek wordt gebruikt om een bepaalde betekenis aan een voorwerp of afbeelding te geven. Veel symbolen zijn over de hele wereld bekend, zoals de hond (trouw), de weegschaal (rechtvaardigheid), of de duif (vrede). Anderen zijn tijdgebonden en alleen herkenbaar voor mensen in een bepaalde periode en soms is er een verborgen betekenis alleen bij ingewijden bekend. In deze cursus draait het om de ‘beeldtaal’ in de christelijke, mythologische en wereldlijke kunst. U buigt u zich over symbolen, thema’s en verborgen verhalen. Leer motieven herkennen en met eigen ogen de betekenis van een kunstwerk ontrafelen. Na afloop kijkt U met andere ogen naar kunst.
Paul Brood is archivaris en rechtshistoricus. Hij is als schrijver en redacteur betrokken bij verschillende historische publicaties. Brood was archivaris in Drenthe en in Groningen en was werkzaam bij het Nationaal Archief in Den Haag.
Dat Holland het belangrijkste gewest is, daarvan zijn in elk geval de Hollanders al eeuwen overtuigd. En dit zogenoemde hollandocentrisme bestaat nog steeds. Het meest schrijnende voorbeeld waren de waterlinies die Holland sinds 1672 moesten beschermen tegen de vijand. De rest van het land leek niet mee te tellen. Dit hollandocentrisme is de springplank voor een duik in de staatkundige geschiedenis van Nederland.
Drs. Bram Bruijn is geoloog en heeft ruim dertig jaar werkervaring bij Shell in binnen- en buitenland.
Sinds 2023 is hij gepensioneerd.
Aardwetenschappen hebben in toenemende mate raakvlakken met hedendaagse energie- en klimaatproblematiek. Zo speelt geologie een belangrijke rol bij opsporing en productie van delfstoffen alsmede opslag van CO 2 en geothermie. Een beter begrip van de geologische processen die impact hebben op klimaat (platentektoniek, aardbevingen, vulkanen, ijstijden) helpt om de huidige maatschappelijke discussie over energie en klimaat naar een meer genuanceerde context en breder perspectief te brengen.
Dr. Leo Delfgaauw is kunsthistoricus met als specialiteit moderne en hedendaagse kunst. Hij is docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en aan de Hanzehogeschool. Hij heeft onderzoek gedaan naar en is gepromoveerd op de beroepspraktijk van oudere beeldende kunstenaars in Nederland. Hij publiceert regelmatig over hedendaagse beeldende kunst. Momenteel is hij tevens voorzitter van het Festival Terug naar het Begin en van de stichting The World We Live In.
Maaike Dicke was tot voor kort als docente Italiaanse taal en cultuur verbonden aan de RUG. Zij heeft een vertaalbureau, geeft privélessen 'Italiaans op maat' en verzorgt lezingen over verschillende Italiaanse onderwerpen.
Een gevarieerde wandeling door de Italiaanse literatuur tussen 1840 en 1945, een periode van belangrijke maatschappelijke en culturele veranderingen. We lezen een aantal primaire teksten in Nederlandse vertaling en richten onze aandacht op taal, stijl, thematiek en context, dit met het doel te begrijpen wat er staat (close reading). Uw mening daarover is welkom, maar zwijgen mag natuurlijk ook.
Egbert Dommerholt is emeritus lector Circulaire Economie. Hij is gespecialiseerd in het domein van de
ontgroeieconomie (degrowth), de circulaire economie en gerelateerde businessmodellen.
Duurzame economische groei wordt alom gezien als het antwoord op de klimaatcrisis (en andere
crises). Maar is dat werkelijk het geval? Er zijn steeds meer signalen dat we ons niet uit de huidige
crises kunnen groeien en innoveren. De enige weg naar duurzame ontwikkeling is via een
ontgroeieconomie (degrowth economy). Maar hoe doen we dat? We ontkomen niet aan een
waardentransitie.
Drs. Miranda van Gelderen is kunsthistoricus, doceert kunstgeschiedenis, architectuurgeschiedenis en archeologie aan diverse onderwijsinstellingen, geeft lezingen en begeleidt stadswandelingen en excursies. Speciale aandachtsgebieden: algemene kunstgeschiedenis, 17de eeuwse schilderkunst Noordelijke Nederlanden, materieel onderzoek van kunstvoorwerpen, beeldhouwkunst, Byzantijnse- en islamitische beeldende kunst en architectuur.
Email: info@kijkopkunst.nu
We vervolgen onze fascinerende ontdekkingstocht door de westerse kunstgeschiedenis van circa 1885 tot 1925. In dit tweede deel komen onder meer postimpressionisme, expressionisme, abstracte kunst, kubisme, futurisme en De Stijl aan de orde. U leert de stijlkenmerken herkennen en er wordt aandacht besteed aan materialen en technieken. De kunstenaars en kunstwerken worden geplaatst in hun kunsthistorische, historische en maatschappelijke context.
Dr. Annemie De Gendt heeft vele jaren ervaring als docente aan de RUG. Zij deelt heel graag
haar kennis en doet dat met veel enthousiasme en plezier.
Deze boeiende reeks, gewijd aan verschillende aspecten van kunst uit eind 19e-begin 20e eeuw, biedt volledig nieuw materiaal. De serie biedt verdieping aan degenen die al enthousiaste Art Nouveau liefhebbers zijn geworden, maar is zeker ook toegankelijk voor degenen die met deze sierlijke en vernieuwende kunstvorm willen kennismaken en zich erin bekwamen.
Dit college is een herhaling van de in 2024 gegeven cursus ‘Verrassende Art Nouveau’.
Michiel Hagdorn is literatuurwetenschapper. Hij doceert aan meerdere instellingen Duitse literatuur, muziek en (cultuur-) geschiedenis, onder meer over Thomas Mann, Franz Kafka, Johann Wolfgang von Goethe, Richard Wagner en de geschiedenis van München, Berlijn en Weimar. Daarnaast organiseert hij culturele reizen naar o.a. Berlijn, München, Weimar, Lübeck.
E-mail: info@michielhagdorn.nl
Het romantische Duitse liedrepertoire is nog altijd geliefd in de concertzalen en velen kennen de melodieën van o.a. Franz Schubert, Robert Schumann en Hugo Wolf. Minder aandacht krijgen de prachtige gedichten die deze componisten hebben geïnspireerd, van dichters als Goethe, Novalis, Eichendorf en Heine. De zomercursus behandelt die gedichten, hun achtergrond en betekenis.
In ‘Doktor Faustus’ geeft Thomas Mann zijn visie op nazi-Duitsland: een land dat, als Faust, zijn ziel aan de duivel heeft verkocht. In de componist Adrian Leverkühn komt de ideële ontwikkeling van Duitsland én de moderne cultuur samen: van de Reformatie, de Romantiek en Friedrich Nietzsche tot het nationaal-socialisme.
Cornelius Hasselblatt (1960) was van 1998 t/m 2014 hoogleraar Finoegrische talen en culturen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn specialiteiten zijn de Oostzeefinse talen (Estisch, Fins en kleine verwante talen), Finse en Estische literatuur, receptieonderzoek, geschiedenis en cultuurgeschiedenis.
De prachtige bestseller ‘Peters keizerin’ van de Litouwse auteur Kristina Sabaliauskaitė vormt onze opstap voor een nieuwe kijk op het tijdperk van de Russische tsaar Peter I (1672–1725). Mede dankzij zijn beroemde reizen naar
Nederland, waarbij hij in Zaandam scheepsbouw leerde, heeft Peter I bij ons een positieve reputatie. Maar is die wel houdbaar? In hoeverre heeft hij bijvoorbeeld het toenmalige Rusland daadwerkelijk gemoderniseerd?
Drs. J. Holtrop is kunsthistoricus en werk(te) onder andere als tentoonstellingsmaker, criticus, schrijver en doceert bij verschillende instellingen, zoals het HOVO vanaf 1996. Daarnaast is hij gespecialiseerd in de relatie tussen beeldende kunst en het brein.
Voor veel van ons was Parijs de eerste grote stad in het buitenland die we bezochten en waar we dierbare herinneringen aan hebben. De stad ademt een sfeer van geschiedenis en cultuur die heel on-Nederlands is en dat is waarom we er ook steeds weer naar terugkeren. In deze cursus ontdekt u waarom Parijs er uit ziet zoals het doet.
Michelangelo is een van de grootste namen uit onze kunstgeschiedenis. Hij was betrokken bij een aantal kunstwerken in zowel de schilderkunst, de beeldhouwkunst als de architectuur, die wij nu koesteren als de grote monumenten uit de hoog-Renaissance.
Joke Holwerda is dramaturg en theatermaker. Ze is oprichter en huismaker van theatergezelschap Huis Orlando, doceert aan de Schrijversvakschool en is als docent verbonden aan de Regieopleiding.
Wat vertellen de teksten van Klytaimnestra ons vandaag de dag nog? Welke rol speelt de historische context hierin? Wat vertelt de opvoeringsgeschiedenis van de Oresteia ons? Waarom en hoe zouden we dat stuk nu opvoeren, wat kan het dan zeggen over onze tijd. Hoe speelt vormgeving hier een rol in? Van close reading naar contextualisering en weer terug: acht belangrijke momenten in de theatergeschiedenis belicht.
Martinus van Hoorn was wiskundeleraar, mede-auteur van leerboeken en hoofdredacteur van het tijdschrift Euclides voor wiskundeleraren.
Wiskunde wordt al millennialang beoefend. Vindingen en vondsten uit de Oudheid kunnen nog steeds actueel zijn.
Door de eeuwen heen zijn altijd mensen opgekomen met nieuwe vindingen en vondsten. Soms werden geheel nieuwe terreinen ontgonnen.
Van veel wiskunde zijn belangrijke toepassingen bekend. Tegelijk vonden velen, onder wie beeldend kunstenaars, er inspiratie in. Dit lijkt één van de constanten te zijn uit de praktijk.
Arend Klaas Jagersma studeerde filosofie aan de VU in Amsterdam en was onderzoeker en docent aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de RUG. Sinds 1996 verzorgt hij colleges voor meerdere hovo-instellingen.
De Oostenrijkse wijsgeer Karl Popper (1902-1994) staat bekend als een vermaarde wetenschapsfilosoof, maar was tevens een originele politieke denker. Op beide terreinen onderzocht hij het gevaar van absolute waarheidsclaims en het belang van de mogelijkheid tot kritiek en weerlegging (‘falsificatie’). In zijn politieke hoofdwerk en filosofische klassieker De open samenleving en haar vijanden (1945) hield hij een bewogen pleidooi voor vrijheid, democratie en tolerantie.
Euwe de Jong studeerde orgel en muziektheorie aan het Stedelijk Conservatorium in Groningen. Hij was directeur van de
Schumann Akademie en hoofddocent Praktische Muziektheorie aan het Conservatorium van Utrecht.
Net zoals de symboliek in schilderkunst, bevat klassieke muziek talrijke 'verborgen' muzikale codes. De middeleeuwer Guillaume de Machaut plaatste door minieme ritmische verschuivingen belangrijke woorden op de voorgrond, Scarlatti verklankte straatgeluiden, Schubert ving herinnering in noten en luister hoe Schumann verliefdheid en verlangen toonzette.
In deze cursus worden uw oren opengezet.
Net zoals de symboliek in schilderkunst, bevat klassieke muziek talrijke 'verborgen' muzikale codes. De middeleeuwer Guillaume de Machaut plaatste door minieme ritmische verschuivingen belangrijke woorden op de voorgrond, Scarlatti verklankte straatgeluiden, Schubert ving herinnering in noten en luister hoe Schumann verliefdheid en verlangen toonzette.
In deze cursus worden uw oren opengezet.
Prof. dr. J.S.A.M. (Hans) van Koningsbrugge is hoogleraar Russische geschiedenis en politiek. Hij is directeur van het Nederland-Rusland Centrum én van het evenzeer aan de Rijksuniversiteit Groningen verbonden Centre for Russian Studies. Hij is betrokken bij de minor- en masteropleiding Midden- en Oost-Europastudies en specialist in de Europese geschiedenis van de 18e eeuw.
Frankrijk, eigenlijk sinds de 9de eeuw al een soort van bestuurlijke eenheid, is een land dat velen kennen van hun vakantie. Toch is de Franse geschiedenis veel minder bekend. Natuurlijk, iedereen kent Lodewijk XIV en Napoleon, maar waardoor kwam het dat juist in hun tijd het Franse Rijk dominant kon worden? En waarom valt de ontwikkeling van de Franse staat het best te kenmerken als een levendig centrum/periferiemodel met als resultaat de creatie van een eenheidsstaat? Oftewel, waarom werd Frankrijk?
Peter Koomen studeerde biologie en werkte o.a. bij Universiteit Leiden, Naturalis BC en Natuurmuseum Fryslân. Zijn grootste belangstelling gaat uit naar spinnen, inclusief hun evolutie.
De aarde bestaat zo’n 4,6 miljard jaar, een onvoorstelbaar lange tijd waarin heel veel is gebeurd. Na een introductie over de evolutietheorie maken we een tijdreis langs hoogtepunten van de geschiedenis van het leven op aarde: van het ontstaan van levende cellen, de vorming van meercellige organismen, de ontwikkeling van een enorme diversiteit aan dieren en planten, tot uiteindelijk het ontstaan van de mens.
Dr. Nicolaas A. Kraft van Ermel-Nijland is historicus gespecialiseerd in contemporaine geschiedenis van Rusland, Oekraïne en Polen; zijn bredere expertise is gelegen in de Europese geschiedenis van de 20ste eeuw.
Op school leerden wij dat de Tweede Wereldoorlog in het algemeen begon met de Duitse inval in Polen in september 1939 en in mei 1940 voor Nederland. Maar het is complexer: het nationale oorlogsmonument in Praag geeft 1938 aan als begindatum. In China kan 1937 zelfs als begin worden gezien! De oorlog kwam in 1945 grotendeels ten einde, maar etterde nog lang door: hij ging bijvoorbeeld direct over in de Griekse burgeroorlog (1946-1949), in de dekolonisatieoorlog in Nederlands-Indië (1945-1949). In wezen kan zelfs de Koude Oorlog deels worden gezien als een conflict dat draait om onopgeloste aspecten van de Tweede Wereldoorlog.
Atoomwetenschappers zetten in 2025 de ‘doomsdayklok’ op 89 seconden voor middernacht. De dreiging van een allesverwoestende kernoorlog is weer terug: Poetin dreigt regelmatig, al dan niet subtiele woorden met kernwapens. Evenzeer is er ‘gedoe’ rondom kernwapenprogrammas van Iran en Noord-Korea. Kernmachten India en Pakistan vochten recent een conflict uit, terwijl de Amerikaanse nucleaire paraplu in Europa onzeker is.
Tijd om het begrip ‘kernoorlog’ nader te onderzoeken.
Saskia van Lier (1978) heeft godsdienstwetenschap gestudeerd aan de RUG en is gespecialiseerd in christelijke kunst en kerkbouw. Als freelancer heeft ze enkele boeken geschreven, cursussen en lezingen gegeven en reizen en excursies begeleid.
Dr. Tineke Looijenga studeerde Oude Germaanse Talen en Culturen aan de RUG en promoveerde in 1997 op de oudste runeninscripties van Europa. Haar onderzoek heeft zich later meer gericht op de archeologie en de oudere geschiedenis van Europa. Als onafhankelijk onderzoeker combineert zij archeologie en taalkunde en richt ze zich op Kelten en Prehistorische culturen in Europa
Martin is universitair hoofddocent Geschiedenis en Theorie van de Architectuur & Stedenbouw aan de RUG. Nadruk in haar onderzoek en onderwijs ligt op 19de en 20ste eeuw.
Zowel in onderzoek als onderwijs richt zij zich al geruime tijd op architectuur & stedenbouw in regio’s buiten West-Europa, zoals Colombia (Medellín, Bogotá) en Sub Sahara Afrika. In 2006 was Martin co-curator bij de presentatie van Colombia op de Architectuur Biënnale van Venetië. Als copromotor is ze nauw betrokken bij onderzoek naar (koloniale) architectuur en stedenbouw in diverse Afrikaanse steden.
Deze cursus geeft een overzicht van moderne en contemporaine bouwkunst sinds 1900. Toonaangevende projecten, ontwerpers, opdrachtgevers en denkers worden gesitueerd in de politiek-maatschappelijke en culturele context. Ook wordt verwezen naar de manier waarop architectuur figureert in bijvoorbeeld literatuur, film en/of fotografie. Behalve voor de Westerse wereld, is er aandacht voor relevante ontwikkelingen elders. Hoorcolleges maken gebruik van gedetailleerde PowerPointpresentaties.
Dr. Tineke van der Meij is werkzaam als (gast)docent bij de Hanzehogeschool en als projectleider bij ENTRANCE. Zij is als coordinator en docent bij verschillende colleges betrokken. Daarnaast is zij bestuurslid bij de Vrienden van de Hortus, projectvrijwilliger en coördinator educatie bij Hortus Botanicus Haren.
Planten zijn als voedselproducenten de spil van de biodiversiteit. Hoe planten functioneren hangt af van een groot aantal factoren en relaties, die daarmee ook bepalend zijn voor de biodiversiteit. Inzicht in deze factoren is nodig om te kunnen begrijpen waarom biodiversiteit achteruitgaat en hoe je dit kunt tegengaan.
Elk college bestaat uit een presentatie en een rondleiding - in groepen - buiten door een deel van Hortus Haren.
Het klimaat verandert wereldwijd en ook in Nederland. De gemiddelde temperatuur stijgt, het is te droog of te nat, extreem hete dagen komen vaker voor. Om verdere opwarming van de aarde en de gevolgen daarvan zoveel mogelijk te voorkomen zijn in Parijs (2015) klimaatdoelen gesteld. De energietransitie, het overstappen van fossiele brandstoffen op duurzame energiebronnen zoals zon en wind, levert een belangrijke bijdrage.
In deze collegereeks wordt een inkijk gegeven in de evolutie van planten. Over de verschillende innovaties en wat dat voor de verspreiding en succes van de planten betekende. Over de toenemende complexiteit van de bouw van planten en welke slimmigheid er voor de voortplanting zijn ontstaan. Elk college bestaat uit een presentatie binnen en een rondleiding buiten - in groepen - buiten door een deel van Hortus Haren.
Een tijdlijn van 500 miljoen jaar plantevolutie in 3 colleges. Elke college bestaat uit het eerste deel theorie en vervolgens een rondleiding langs het evolutiepad en andere delen van de Hortus.
Drs. Heiko Jan Mein studeerde wis- en natuurkunde aan de RUG. Hij doceerde aan hogescholen en academische opleidingen en werkte bij de overheid. Momenteel verzorgt hij nog cursussen, geeft lezingen en schrijft hij artikelen.
Een boeiende cursus over de geheimzinnige natuurwetten van het universum en de werking en opbouw van
onze wereld. Verteld wordt hoe wetenschappers de wereld wisten te veranderen. Door middel van PowerPoint-
beelden, filmpjes en animaties wordt begrijpelijk ingegaan op klassieke natuurfilosofieën, atoomfysica en
kwantummechanica, de relativiteitstheorie, vele toepassingen zoals high-tech-elektronica, nieuwe
medicijnen, medische technologie, energievoorzieningen, milieuproblematiek en toekomstige
ontwikkelingen.
Gerry Mulder is classica en heeft jaren Klassieke Talen en Klassieke Culturele Vorming onderwezen. Tegenwoordig geeft ze cursussen Latijn bij HOVO Noord-Nederland
Zo‘n tweeduizend jaar geleden werd Europa beheerst door de Romeinen. Hun cultuur heeft een enorme invloed op Europa gehad: allerlei Romeinse gewoonten en uitvindingen zijn nog steeds terug te vinden in ons dagelijks
leven. Doordat Rome een wereldmacht werd, groeide de taal der Romeinen, het Latijn, uit tot de belangrijkste voertaal, waaruit onze voorouders veel woorden overnamen. Nog steeds zit het Nederlands vol met woorden en
zinnen, die uit het Latijn afkomstig zijn.
Latijn betekent vooral: kennismaken met de wortels van onze eigen cultuur.
Dr. Jelte Olthof is universitair docent bij de opleiding American Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn onderzoek spitst zich toe op retoriek in de VS met name op het gebied van politiek, recht en milieu en verscheen in onder anderen Presidential Studies Quarterly en European Journal of American Studies. Elke woensdag verschijnt in het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant zijn column over de politieke situatie in de Verenigde Staten onder Trump.
Ynskje Penning is docent geschiedenis. Ze heeft talloze lezingen gegeven over de achtergronden van haar historische romans, waarvoor ze zeer uitgebreid onderzoek doet.
Gert Riemersma was docent in het middelbaar (beroeps)onderwijs in de vakken beeldende vorming en kunstgeschiedenis. Hij is medeauteur van het kunstgeschiedenisboek ‘Met Kunst & Bloemwerk.’
Met ingang van het jaar 2026 heeft Loes Rotshuizen het docentencorps van HOVO Noord-Nederland verlaten om nu écht met pensioen te gaan. Loes Rotshuizen studeerde kunstgeschiedenis in Amsterdam (VU) en Parijs (Sorbonne). Zij doceerde kunst- en cultuurgeschiedenis aan de Lerarenopleiding Beeldende Kunst en Vormgeving aan NHL Hogeschool in Leeuwarden. Loes heeft vele cursussen kunstgeschiedenis voor HOVO Leeuwarden gegeven en haar colleges werden door haar cursisten zeer gewaardeerd.
Drs Alberte Roué was docent Franse taal en cultuur aan de RUG. Zij verzorgt al vele jaren cursussen voor HOVO en het Institut français.
Tegenwoordig één van de meest toeristische Franse regio’s, maar lang beschouwd als achterlijk en afgezonderd van Parijs, wordt Bretagne gekenmerkt door een bijzondere geschiedenis en door een sterke geografische en culturele identiteit: prachtige karakteristieke landschappen, een eigen taal, sterke tradities en een rijk en divers cultureel erfgoed.
In 5 colleges krijgt u van een uit Bretagne afkomstige docente een overzicht van de belangrijkste kenmerken van de regio.
Voor deze cursus was in 2025 overweldigende belangstelling. Om deze reden wordt de cursus nu herhaald.
Agnes Schilder is toegepast psycholoog, spreker, docent en coach. Ze is als docent-onderzoeker verbonden aan de Hanzehogeschool in Groningen en eigenaar ACTtoo en Boven het maaiveld Coaching.
Homepage: www.acttoo.nl en www.bovenhetmaaiveldcoaching.nl
De psychologie is een fascinerend vakgebied dat helpt om ons gedrag en geestelijke processen te begrijpen. Helaas bestaan er ook veel misvattingen en mythes die door veel mensen nog steeds als feiten worden beschouwd. In deze serie van vier colleges bespreken we een aantal van die bekende misvattingen.
Dr. Henk Schoonhoven was universitair docent Griekse en Latijnse Taal en Cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verzorgt al vele jaren cursussen voor HOVO Noord-Nederland.
De 1 e eeuw v.Chr. was voor de Romeinen een rampzalige tijd. Na twee burgeroorlogen en de moord op Julius Caesar ontstond opnieuw een burgeroorlog door het conflict tussen Antonius en Cleopatra ener- en Octavianus (de latere keizer Augustus) anderzijds. In deze tijd dichtte Vergilius over een kind dat vrede op aarde zal brengen.
Wat bracht de dichteres Vasalis er toe om een omgehakte boom in het Vondelpark te associëren met Hector, de held van Troje? Het antwoord is: Vasalis heeft zich laten inspireren door een van de meest dramatische episoden uit de Ilias van Homerus, de “grondlegger” van de Europese literatuur. Een epos over de strijd rond Troje en de wrok van de Griekse krijgsheld Achilles.
Nero, de laatste keizer van de Julisch-Claudische dynastie, staat wel in schril contrast met de stichter daarvan, de ‘Vredevorst’ Augustus. Wanneer Nero aan de regering komt, kent deze dynastie al een ruime traditie van politieke moorden maar Nero’s misdadigheid vormt wel een dieptepunt door de moord op zijn moeder Agrippina en zijn vrouw Octavia. En voor het eerst horen we van executies van Christenen.
Rien T. Segers is emeritus hoogleraar Bedrijfscultuur, van m.n. China en Japan aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is regelmatig voor langere tijd gasthoogleraar in die twee landen.
Deze cursus is actueel en spannend door de recente, wankele geopolitieke verhoudingen sinds het hernieuwde aantreden van twee autocratische presidenten: Donald Trump in de VS (2025) en Xi Jinping in China (2023). Xi wil de Westerse, Amerikaanse dominantie in de wereld koste wat kost vervangen door het Chinese neo-socialistische model. Trump streeft ernaar de oude Amerikaanse mondiale leiderschapsrol nieuw leven in te blazen. Wie wint deze machtsstrijd? Wat betekent dat voor ons in Europa en in Nederland?
Deze cursus is actueel en spannend door de recente, wankele geopolitieke verhoudingen sinds het hernieuwde aantreden van twee autocratische presidenten: Donald Trump in de VS (2025) en Xi Jinping in China (2023). Xi wil de Westerse, Amerikaanse dominantie in de wereld koste wat kost vervangen door het Chinese neo-socialistische model. Trump streeft ernaar de oude Amerikaanse mondiale leiderschapsrol nieuw leven in te blazen. Wie wint deze machtsstrijd? Wat betekent dat voor ons in Europa en in Nederland?
Prof. dr. C. Th. Smit Sibinga, Internist-haematoloog en transfusiegeneeskundige. Smit-Sibinga heeft negen multidisciplinaire cursussen georganiseerd.
Dr. Frank J. van Steenwijk studeerde Natuurkunde aan de Rijksuniversiteit Leiden. Tot zijn pensionering was hij werkzaam als docent bij de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Roel Strijkstra heeft Ecologie gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen en is daar ook gepromoveerd. Hij is onder meer lang werkzaam geweest als senior ecoloog voor ecologisch adviesbureau Altenburg en Wymenga bv in Veenwouden. Hier schreef hij onder andere een rapport over de ecologische betekenis van de Hortus Haren en de mogelijkheden die daar zijn voor educatieve en informatieve activiteiten.
Momenteel is hij werkzaam als docent ecologische advisering bij Hogeschool Van Hall Larenstein en heeft hij zijn eigen eenmans adviesbureau EKOradiaal.
Planten zijn als voedselproducenten de spil van de biodiversiteit. Hoe planten functioneren hangt af van een groot aantal factoren en relaties, die daarmee ook bepalend zijn voor de biodiversiteit. Inzicht in deze factoren is nodig om te kunnen begrijpen waarom biodiversiteit achteruitgaat en hoe je dit kunt tegengaan.
Elk college bestaat uit een presentatie en een rondleiding - in groepen - buiten door een deel van Hortus Haren.
In deze collegereeks wordt een inkijk gegeven in de evolutie van planten. Over de verschillende innovaties en wat dat voor de verspreiding en succes van de planten betekende. Over de toenemende complexiteit van de bouw van planten en welke slimmigheid er voor de voortplanting zijn ontstaan. Elk college bestaat uit een presentatie binnen en een rondleiding buiten - in groepen - buiten door een deel van Hortus Haren.
Een tijdlijn van 500 miljoen jaar plantevolutie in 3 colleges. Elke college bestaat uit het eerste deel theorie en vervolgens een rondleiding langs het evolutiepad en andere delen van de Hortus.
Drs. Edward van der Tuuk studeerde sociale filosofie, wetenschap & samenleving, en ethiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij studeerde af op de ethische implicaties van de wettelijke erkenning van 'intrinsieke waarde' in de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren en de Wet op de Dierproeven in relatie tot moderne biotechnologie. Hij verzorgt cursussen voor HOVO en andere instellingen.
In de aanloop van de verkiezingen van oktober 2025 blijken verbinding, vertrouwen en fatsoen belangrijke thema's. En hoewel het volgens diverse studies wel meevalt met de feitelijke kloof tussen groepen, wordt polarisatie door velen ervaren als een serieus maatschappelijk probleem.
Dit heeft alles te maken met het onderliggende thema van ‘identiteit.’
In de aanloop van de verkiezingen van oktober 2025 blijken verbinding, vertrouwen en fatsoen belangrijke thema's. En hoewel het volgens diverse studies wel meevalt met de feitelijke kloof tussen groepen, wordt polarisatie door velen ervaren als een serieus maatschappelijk probleem.
Dit heeft alles te maken met het onderliggende thema van ‘identiteit.’
John Videler introduceerde meer dan 25 generaties Groningse biologiestudenten in de diversiteit van
het dierenrijk. Een variant op die collegereeks, waarin recente ontwikkelingen zijn verwerkt, is voor
HOVO studenten geschikt gemaakt.
website: www.johnhannekevideler.com
Deze cursus vat de wetenschappelijke evolutie van de docent samen. Ze laat zien wat experimentele biologie is, hoe vragen ontstaan en hoe daarbij de methoden en technieken gezocht worden die betrouwbare antwoorden opleveren. Vanuit bestaande kennis worden nieuwe gegevens verzameld die proberen die vragen op te lossen. Bij elk onderwerp staat de groei van kennis centraal (wat weten we er nú van?).
Gert Visser was psycholoog bij de RU Groningen. Hij beschouwt componist en muziekwetenschapper Bertus van
Lier als zijn leermeester. De menselijke emoties zijn de psychologische bouwstenen voor zijn
muziekcursussen.
Marianne Vogel (1958) is persoonlijke coach en literatuurwetenschapper. In haar advies- en coachpraktijk De Bosvogel te Zuidhorn begeleidt zij cliënten. Daarnaast geeft ze cursussen en leesgroepen. Marianne Vogel is gepromoveerd in de Letteren en in de Algemene Wetenschappen. Haar specialiteiten zijn literatuur- en cultuuranalyse, zingeving en creatieve omgang met problemen.
Spionage, geheime codes, dubbelagenten en verraad. Het enorme aantal boeken en films over de Koude Oorlog bewijst hoezeer deze altijd tot de verbeelding heeft gesproken. Sinds de Oekraïneoorlog is dit onderwerp actueler dan ooit. Wat gebeurde er nadat de geallieerden Berlijn in 1945 in vier bezettingszones hadden verdeeld? Hoe bespioneerden zij elkaar? En wat maakt Berlijn volgens de Duitse veiligheidsdienst nu opnieuw ‘hoofdstad van spionnen’?
Drs. Richard de Vries studeerde geschiedenis aan de RUG. Hij gaf meer dan 26 jaar les in het voortgezet onderwijs.
Momenteel houdt hij zich bezig met uiteenlopende historische activiteiten. Hij werkt mee aan de ontwikkeling van de geschiedenismethode Memo van uitgeverij Malmberg.
Geschiedenis wordt tegenwoordig anders gedoceerd dan voorheen het geval was. In deze cursus kijken we in tien colleges naar de tien tijdvakken van de geschiedenis zoals die tegenwoordig worden onderwezen. Wat is er anders geworden?
Naast de inhoudelijke behandeling komen ook kritiekpunten op deze indeling aan de orde en wordt ingegaan op actuele discussies bij verschillende onderwerpen.
Fons van Wanroij was bijna veertig jaar leraar Nederlands. Zijn belangstelling voor de kunsten en de geschiedenis leidde tot enkele bescheiden publicaties en de organisatie van veelsoortige culturele evenementen in Stad, Lande en buitenlanden.
Dr. Paul Wesselius (1942) studeerde sterrenkunde in Amsterdam. Tot 2005 werkte hij bij SRON Netherlands Institute for Space Research.
Ben Westerink publiceert en geeft lezingen over het wierdenlandschap. Zijn inspiratiebron is de samenhang tussen bodem, cultuurhistorie en biodiversiteit.
Dr. Marcel S. Zwitser studeerde muziektheorie en muziekwetenschap en rondde zijn opleiding af met een postdoctorale lerarenopleiding muziek. In 2012 promoveerde hij aan de Universiteit van Utrecht op een interdisciplinair proefschrift muziekwetenschap en historische theologie. Sinds 2000 verzorgt hij cursussen voor het HOVO in o.m. Groningen en Amsterdam. Website: www.marcelzwitser.nl
Veel muziekliefhebbers associëren Johann Sebastian Bach rond kerst vooral met zijn Weihnachtsoratorium (1734). Maar Bach schreef meer kerstmuziek. Naast meerdere cantates is er ook het Magnificat, dat voor het eerst te horen was tijdens Bachs eerste kerstfeest als cantor in Leipzig. Dit werk bestaat in twee versies: één met, en één zonder kerstliederen.
Jaarlijks wordt deze passie op talloze plekken in Nederland voor uitverkochte kerken en concertzalen uitgevoerd. Toch beschouwt menig muziekliefhebber Bachs Mis in b – ook wel de ‘Hohe Messe’ genoemd – als zijn ware meesterwerk. Wie dit monumentale werk nog niet kent, of er moeilijk toegang toe vindt omdat de toon van het stuk zo anders is, krijgt nu de gelegenheid in deze lezing van Marcel Zwitser.
In 1877 nam Johannes Brahms de jonge Tsjechische componist Antonín Dvořák onder zijn hoede. Hij stuurde enkele van diens werken naar zijn uitgever Simrock met het verzoek een uitgave te overwegen. Simrock stemde toe en vroeg Dvořák een reeks Slavische dansen te componeren. De uitgave van deze dansen betekende de doorbraak van de componist die nu wordt beschouwd als de grootste die Tsjechië ooit voortbracht.
