Onderstaand vindt op op alfabetische volgorde het overzicht van de docenten die momenteel een cursus aanbieden. U kunt klikken op de naam van de docent en krijgt dan kort cv en u ziet welke cursussen de betreffende docent geeft.
Janita Baron MA (1988) is kunsthistorica conservator en museumdocent, gespecialiseerd in vrouwelijke kunstenaars (1400-nu) en de lange negentiende eeuw. Samen interactief aan de slag gaan om handvatten te krijgen voor een volgend museumbezoek? Dat kan tijdens de lessen Janita Baron. Door samen hardop te kijken naar kunst ontstaan gesprekken die bijblijven, die aan het denken zetten. Ook voor degene die graag alleen luistert.
Er is de laatste jaren een hernieuwde interesse in 19de-eeuwse kunst. Het heeft zoveel meer te bieden dan de bekende verhalen van onder meer Jozef Israëls, Vincent van Gogh en/of Piet Mondriaan. Tijd voor een kennismaking met divers (onbekende) kunstenaars, de veranderende markt, de opkomst van musea én natuurlijk de relaties met (inter)nationale ontwikkelingen. Welkom in 19de-eeuws Nederland!
Het Impressionisme is een herkenbare stroming die onder vele museumbezoekers bijzonder geliefd is. Tijd om deze kunst binnen een bredere context te plaatsen van vriendschappen én wedijver, de kunsthandel, de Salon en de invloed van fotografie. En laten we vooral ook kennismaken met de vele vrouwelijke Impressionisten in de westerse kunstgeschiedenis!
Het Impressionisme is een herkenbare stroming die onder vele museumbezoekers bijzonder geliefd is. Tijd om deze kunst binnen een bredere context te plaatsen van vriendschappen én wedijver, de kunsthandel, de Salon en de invloed van fotografie. En laten we vooral ook kennismaken met de vele vrouwelijke Impressionisten in de westerse kunstgeschiedenis!
Cindy Besselink heeft ruim veertig jaar ervaring in het voortgezet onderwijs, met name in de VWO bovenbouw. Haar aandacht gaat vooral uit naar de Nieuwste en Contemporaine Geschiedenis.
Velen zullen zich met afschuw de beelden herinneren van 6 januari 2021; de aanval van gewelddadige Trump-aanhangers op het Capitool, het parlementsgebouw, het hart van de Amerikaanse democratie. Inmiddels is de politieke polarisatie in de VS zo groot dat de verkiezingen van 2024 belangrijker zijn dan ooit. Een kandidaat die alleen een verkiezingsoverwinning als rechtmatig accepteert, is een gevaar voor de democratie zelf. Bovendien zal de uitslag van deze verkiezingen tevens van invloed zijn op de toekomst van de NAVO en op de veiligheid van de Westerse wereld en de huidige wereldorde.
Professor Sible de Blaauw is emeritus hoogleraar Vroegchristelijke Kunst en Architectuur, Radboud Universiteit Nijmegen. De zwaartepunten van zijn onderzoek zijn de vroegchristelijke architectuur en kunst van de stad Rome en het religieuze erfgoed in Nederland.
Marianne Bleumink is humaan/medisch bioloog en studeerde aan de RUG. Ze heeft als docent bij diverse onderwijsinstellingen Medische kennis en biologie gegeven. Van jongs af aan is ze gefascineerd door het functioneren van het menselijk lichaam. Ze wil haar kennis hierover graag delen en inzetten om mensen meer inzicht te geven in het functioneren van het eigen lichaam.
www.mariannebleumink.nl
Drs. Jan de Boer (1943) studeerde sterrenkunde in Groningen . Hij werkte tot 1988 bij het Kapteyn Astronomisch instituut als beheerder en docent. Sinds zijn studietijd houdt hij zich bezig met de popularisering van sterrenkunde.
Er zijn al meer dan 5000 exoplaneten (planeten die draaien om een andere ster dan onze Zon) ontdekt.
Deze cursus behandelt de mogelijkheden en bedreigingen voor leven in óns Zonnestelsel. In ons eigen zonnestelsel kunnen we veel makkelijker zoeken naar leven dan bij andere sterren
De resultaten van onderzoek zullen worden gebruikt om de vermoedens bij andere sterren te toetsen.
Drs. Petra Bolhuis studeerde filosofie aan de RUG. Zij is al vele jaren als docent bij HOVO Noord-Nederland werkzaam. De mens en het menselijk gedrag in de samenleving staan centraal in de cursussen van Petra Bolhuis
Tocqueville waarschuwt tegen de, in zijn ogen onvermijdelijke, valkuilen van de democratie, waar wij burgers van een democratie altijd waakzaam voor zouden moeten zijn.
De handvatten die Tocqueville biedt zijn een mogelijkheid om over democratie te reflecteren buiten de waan van de dag. Hij biedt goed denkgereedschap, iets dat nodig is in een tijd dat in de VS en Europa de democratie onder druk staat.
In de moderne filosofie wordt de mens gezien als een eenheid van lichaam en geest. Maar mensen ervaren ook een discrepantie tussen lichaam en geest: “Ik wil wel, maar mijn lijf niet.”
Dit vraagt om een filosofische reflectie die voorbij oude tweedelingen zoals lichaam- geest en subject-object kan raken. In deze cursus een verkenning van hedendaagse filosofen die daarover schrijven.
Prof. dr. Doeko Bosscher is emeritus hoogleraar Eigentijdse Geschiedenis aan de RUG. In zijn onderwijs en onderzoek richt hij zich zowel op de Nederlandse geschiedenis als op de contemporaine geschiedenis van (West-) Europa en de Verenigde Staten. Hij was tevens Rector Magnificus aan deze universiteit.
Hanno Brand was tussen 1985 en 1996 verbonden aan de universiteiten van Leiden en Gent. Daarna werkte hij achtereenvolgens aan het Duits Historisch Instituut in Parijs en de Universiteit Groningen. Sinds 2009 is hij senior onderzoeker aan de Fryske Akademy. Hij was er enige jaren directeur-bestuurder en bijzonder hoogleraar.
De Hanze is een historisch maar ook ongrijpbaar fenomeen. Bestuurders, bedrijven en toeristenbureaus associëren de Hanze met Europese samenwerking, vrede en welvaart. De historische werkelijkheid was gecompliceerder. De Hanze innoveerde, bracht kooplieden en steden bij elkaar en knoopte handelswegen aan zeeroutes. Haar lange geschiedenis bleek tegelijkertijd doorspekt van conflicten, regionale tegenstellingen en individueel opportunisme. Deze cursus staat in het teken van de dynamiek van de Hanze waarin mythevorming en historische werkelijkheid op gespannen voet met elkaar staan.
Drs. Margaret Breukink wordt gedreven door haar passie voor kunst. Haar specialiteit is het bieden van een brede cultuurhistorische context met veel aandacht voor de achtergrondverhalen en het gebruik van het beeldmateriaal.
Flaneren is oog hebben voor specifieke details én voor de stad als geheel. Zes steden worden bezocht om hun kunst te bekijken en te bestuderen. De reis begint ten tijde van de statige barok en gaat via de zwierige 18de eeuw naar de baanbrekende, moderne 19de en begin 20ste eeuw. In deze tijd vonden tal van nieuwe ontwikkelingen plaats op het gebied van stedenbouw, architectuur, kunst en vormgeving.
Flaneren is oog hebben voor specifieke details én voor de stad als geheel. Zes steden worden bezocht om hun kunst te bekijken en te bestuderen. De reis begint ten tijde van de statige barok en gaat via de zwierige 18de eeuw naar de baanbrekende, moderne 19de en begin 20ste eeuw. In deze tijd vonden tal van nieuwe ontwikkelingen plaats op het gebied van stedenbouw, architectuur, kunst en vormgeving.
Paul Brood is archivaris en rechtshistoricus. Hij is als schrijver en redacteur betrokken bij verschillende historische publicaties. Brood was archivaris in Drenthe en in Groningen en was werkzaam bij het Nationaal Archief in Den Haag.
Het onderwerp ‘Nederlanders onderweg’ is zo alledaags dat we er nauwelijks over nadenken. Toch valt er veel te ontdekken als je je verdiept in de vraag hoe onze voorouders reisden. Tweeduizend jaar geleden waren er al bestrate wegen. Eeuwenlang reisden we makkelijker over het water dan over land. Wie had gedacht dat we in ons land al zo’n vijf eeuwen over openbaar vervoer beschikken?
Drs. Bram Bruijn is geoloog en heeft ruim dertig jaar werkervaring bij Shell in binnen- en buitenland.
Sinds 2023 is hij gepensioneerd.
Aardwetenschappen hebben in toenemende mate raakvlakken met hedendaagse energie- en klimaatproblematiek. Zo speelt geologie een belangrijke rol bij opsporing en productie van delfstoffen en ook bij de opslag van CO2 en bij geothermie. Een beter begrip van de geologische processen welke impact hebben op klimaat (platentektoniek, aardbevingen, vulkanen, ijstijden) helpt om de huidige maatschappelijke discussie over energie en klimaat naar een meer genuanceerde context en breder perspectief te plaatsen.
Dr. Leo Delfgaauw is kunsthistoricus met als specialiteit moderne en hedendaagse kunst. Hij is docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en aan de Hanzehogeschool. Hij heeft onderzoek gedaan naar en is gepromoveerd op de beroepspraktijk van oudere beeldende kunstenaars in Nederland. Hij publiceert regelmatig over hedendaagse beeldende kunst. Momenteel is hij tevens voorzitter van het Festival Terug naar het Begin en van de stichting The World We Live In.
Maaike Dicke was tot voor kort als docente Italiaanse taal en cultuur verbonden aan de RUG. Zij heeft een vertaalbureau, geeft privélessen 'Italiaans op maat' en verzorgt lezingen over verschillende Italiaanse onderwerpen.
De Italianen kampen met economische problemen, corruptie, achterstallig onderhoud op vele fronten, uitstekend georganiseerde criminaliteit ... In deze cursus staan acht Italiaanse films centraal die ingaan op een aantal actualiteiten en op de complexe geschiedenis van Italië. Daar wordt u misschien niet vrolijk van, maar in de loop van deze cursus zult u ondanks alles nóg meer van dit land gaan houden. Beloofd!
Op Netflix is het Italiaanse aanbod overweldigend, bijna intimiderend. In acht colleges worden de cursisten wegwijs gemaakt in dit enorme bos zodat de bomen weer zichtbaar worden. Uitgaande van verschillende thema's zal uw docente achtergrondinformatie verschaffen over een aantal titels opdat de cursisten hun keuzes weloverwogen en makkelijker kunnen bepalen. Een abonnement op Netflix is wenselijk, maar niet noodzakelijk
Egbert Dommerholt is emeritus lector Circulaire Economie. Hij is gespecialiseerd in het domein van de
ontgroeieconomie (degrowth), de circulaire economie en gerelateerde businessmodellen.
Drs. Miranda van Gelderen is kunsthistoricus, doceert kunstgeschiedenis, architectuurgeschiedenis en archeologie aan diverse onderwijsinstellingen, geeft lezingen en begeleidt stadswandelingen en excursies. Speciale aandachtsgebieden: algemene kunstgeschiedenis, 17de eeuwse schilderkunst Noordelijke Nederlanden, materieel onderzoek van kunstvoorwerpen, beeldhouwkunst, Byzantijnse- en islamitische beeldende kunst en architectuur.
Email: info@kijkopkunst.nu
Ontdek het leven en werk van de meest invloedrijke vrouwelijke kunstenaars uit de kunstgeschiedenis van de middeleeuwen tot en met het impressionisme, gesitueerd in de (kunst)historische ontwikkelingen en sociaal-maatschappelijke context. Hun erfenis is van blijvende betekenis en inspireert hedendaagse generaties.
Dr. Annemie De Gendt heeft vele jaren ervaring als docente aan de RUG. Zij deelt heel graag
haar kennis en doet dat met veel enthousiasme en plezier.
Deze reeks is gewijd aan prachtige en originele kunstuitingen van de Art Nouveau in de sprankelende steden Brussel, Parijs, Barcelona en Wenen. De colleges zijn bijzonder aantrekkelijk voor degenen die al enthousiaste Art Nouveau liefhebbers zijn geworden, maar zijn zeker ook toegankelijk voor wie deze sierlijke, unieke kunstvorm beter wil leren kennen.
Riens de Haan studeerde voor klinisch psycholoog en voor bijbelvertaler. Hij werkte in de jeugdzorg en daarna in zendingswerk in Zuid-Afrika, waar hij promoveerde in Theology and Development.
In Zuid-Afrika deed hij onder meer onderzoek naar de geschiedenis van mensen op een zogenaamde “overheidsboerderij”, een door de overheid gecontroleerde uitbreiding van een “thuisland”.
Michiel Hagdorn is literatuurwetenschapper. Hij doceert aan meerdere instellingen Duitse literatuur, muziek en (cultuur-) geschiedenis, onder meer over Thomas Mann, Franz Kafka, Johann Wolfgang von Goethe, Richard Wagner en de geschiedenis van München, Berlijn en Weimar. Daarnaast organiseert hij culturele reizen naar o.a. Berlijn, München, Weimar, Lübeck. Zijn website: www.michielhagdorn.nl.
Het stadje Weimar heeft grote symbolische betekenis voor Duitsland: tegenover de ‘Macht’ in Berlijn representeert het de idealistische traditie van de ‘Geist’. De cursus behandelt deze traditie in Weimar, van de Reformatie en de Weimarer Klassik tot en met de werkzaamheid van het Nietzsche-archief en de nazi-periode.
Cornelius Hasselblatt (1960) was van 1998 t/m 2014 hoogleraar Finoegrische talen en culturen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn specialiteiten zijn de Oostzeefinse talen (Estisch, Fins en kleine verwante talen), Finse en Estische literatuur, receptieonderzoek, geschiedenis en cultuurgeschiedenis.
Toen de Sovjet-Unie in 1991 uit elkaar viel ontstonden er niet 15 nieuwe landen, omdat Estland, Letland en Litouwen al in 1918 onafhankelijk waren geworden. Zij werden echter in 1940 bruut geannexeerd door de Sovjet-Unie en verdwenen een halve eeuw lang van de landkaart. Pas met de hervormingen van Gorbatsjov (vanaf 1985) lukte het deze landen in 1991 om hun vrijheid met succes te bevechten.
Drs. J. Holtrop is kunsthistoricus en werk(te) onder andere als tentoonstellingsmaker, criticus, schrijver en doceert bij verschillende instellingen, zoals het HOVO vanaf 1996. Daarnaast is hij gespecialiseerd in de relatie tussen beeldende kunst en het brein.
De hedendaagse kunst kenmerkt zich door een enorme pluriformiteit en het verdwijnen van de traditionele grenzen tussen disciplines. Spektakel en entertainment lijken nu geen negatieve betekenis meer te hebben. Zo exposeerde Damien Hirst op de Biënnale van Venetië 2017 een gigantische nep-archeologische opgraving uit zee met de sfeer van een fantasy film.
De hedendaagse kunst kenmerkt zich door een enorme pluriformiteit en het verdwijnen van de traditionele grenzen tussen disciplines. Spektakel en entertainment lijken nu geen negatieve betekenis meer te hebben. Zo exposeerde Damien Hirst op de Biënnale van Venetië 2017 een gigantische nep-archeologische opgraving uit zee met de sfeer van een fantasy film.
Het Fries Museum heeft de grootste collectie van Alma-Tadema in Nederland. Toch is dat maar beperkt want de beroemde Fries woonde vrijwel zijn hele leven in Londen, het hart van het Britse wereldrijk. Ook de Brit John W. Waterhouse maakte in het belle époque furore met zijn virtuoze voorstellingen van legendes met mysterieuze vrouwen.
Het Rijksmuseum had in 2023 een unieke tentoonstelling met vrijwel het gehele oeuvre van Johannes Vermeer. De belangstelling was zo groot dat maar een klein deel van de belangstellenden de kans kreeg de tentoonstelling te zien. Deze lezing is een herkansing voor eenieder die geïnteresseerd is in zijn oeuvre en de laatste stand van zaken in het materieeltechnisch onderzoek.
Arend Klaas Jagersma studeerde filosofie aan de VU in Amsterdam en was onderzoeker en docent aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de RUG. Sinds 1996 verzorgt hij colleges voor meerdere hovo-instellingen.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770–1831) geldt als een grote naam in de canon van de westerse filosofie. Hij staat bekend als de belangrijkste grondlegger van het zogeheten Duitse idealisme. Tijdens zijn hoogleraarschap in Berlijn groeide Hegel uit tot de onbetwiste leider van de Duitse filosofie en werd hij beschouwd als de officiële staatsfilosoof. Zelden vergaarde een denker nog bij leven zoveel roem.
Prof. dr. J.S.A.M. (Hans) van Koningsbrugge is hoogleraar Russische geschiedenis en politiek. Hij is directeur van het Nederland-Rusland Centrum én van het evenzeer aan de Rijksuniversiteit Groningen verbonden Centre for Russian Studies. Hij is betrokken bij de minor- en masteropleiding Midden- en Oost-Europastudies en specialist in de Europese geschiedenis van de 18e eeuw.
China en het Westen hebben al eeuwen een ambivalente verhouding. In de vroegmoderne tijd achtte China, het Rijk van het Midden, zich het centrum van de wereld. Contacten met het Westen werden afgedaan als onnodig én grievend. Het Westen – en met name Groot-Brittannië – dwong China in de 19de eeuw tot contact. Dit patroon van afstoten en aantrekken kenmerkt tot in de huidige tijd de Chinees-Westerse relaties.
Dr. Nicolaas A. Kraft van Ermel-Nijland is historicus gespecialiseerd in contemporaine geschiedenis van Rusland, Oekraïne en Polen; zijn bredere expertise is gelegen in de Europese geschiedenis van de 20ste eeuw.
De Koude Oorlog hield de wereld een kleine vijf decennia in een beangstigende greep. De VS en Sovjet-Unie en hun ideologieën stonden lijnrecht tegenover elkaar onder dreiging van atoomgeweld. Toch is het veel ingewikkelder: Na de val van het IJzeren Gordijn gingen archieven open, waardoor een veel genuanceerdere visie mogelijk werd. De huidige ‘nieuwe Koude Oorlog’ nodigt er toe uit hier opnieuw naar te kijken.
Anno 2024 domineert wapengekletter in het Midden-Oosten en Oekraïne het nieuws. Na de schok van de Tweede Wereldoorlog was het de bedoeling dat de nieuw opgerichte Verenigde Naties conflicten zouden reguleren. Met een verlamde Veiligheidsraad lijkt deze organisatie steeds vaker tandeloos te staan. In deze cursus onderzoeken we de wortels van de nieuwe Wereldorde die na de Tweede Wereldoorlog ontstond.
Saskia van Lier (1978) heeft godsdienstwetenschap gestudeerd aan de RUG en is gespecialiseerd in christelijke kunst en kerkbouw. Als freelancer heeft ze enkele boeken geschreven, cursussen en lezingen gegeven en reizen en excursies begeleid.
Dr. Tineke Looijenga studeerde Oude Germaanse Talen en Culturen aan de RUG en promoveerde in 1997 op de oudste runeninscripties van Europa. Haar onderzoek heeft zich later meer gericht op de archeologie en op de oudere geschiedenis van Europa. Als onafhankelijk onderzoeker combineert zij archeologie en taalkunde en richt ze zich op Kelten en Prehistorische culturen in Europa. De focus ligt op het neolithicum, de bronstijd, ijzertijd en Romeinse tijd.
Martin is universitair hoofddocent Geschiedenis en Theorie van de Architectuur & Stedenbouw aan de RUG. Nadruk in haar onderzoek en onderwijs ligt op 19de en 20ste eeuw.
Zowel in onderzoek als onderwijs richt zij zich al geruime tijd op architectuur & stedenbouw in regio’s buiten West-Europa, zoals Colombia (Medellín, Bogotá) en Sub Sahara Afrika. In 2006 was Martin co-curator bij de presentatie van Colombia op de Architectuur Biënnale van Venetië. Als copromotor is ze nauw betrokken bij onderzoek naar (koloniale) architectuur en stedenbouw in diverse Afrikaanse steden.
Nouschka van der Meij is onderzoeksmaster-student gespecialiseerd in laatmiddeleeuwse manuscript-kunst.
De cursus geeft een overzicht van de opkomst en ontwikkeling van het middeleeuwse manuscript, de verschillende vormen van decoratie in de manuscripten, en de fysieke elementen van het manuscript. Bekende manuscripten worden gekoppeld aan voorbeelden in de Universiteitsbibliotheek Groningen, welke we tijdens een bezoek zullen bekijken.
Dr, Tineke van der Meij is werkzaam als (gast)docent bij de Hanzehogeschool en als projectleider bij ENTRANCE. Tineke studeerde natuur- en sterrenkunde en promoveerde aan de Universiteit Utrecht. Na bijna 30 jaar bij Gasunie, startte zij in 2018 als zelfstandige onder de naam EnergyGarden. Zij was projectcoördinator (biogas) bij de RUG, en is nu projectadviseur bij New Energy Coalition, en geeft masterclasses en H2-clinics rond energietransitie en waterstof.
Het klimaat verandert wereldwijd en ook in Nederland. De gemiddelde temperatuur stijgt, het is te droog of te nat, extreem hete dagen komen vaker voor. Om verdere opwarming van de aarde en de gevolgen daarvan zoveel mogelijk te voorkomen zijn in Parijs (2015) klimaatdoelen gesteld. De energietransitie, het overstappen van fossiele brandstoffen op duurzame energiebronnen zoals zon en wind, levert een belangrijke bijdrage.
Planten zijn als voedselproducenten de spil van de biodiversiteit. Hoe planten functioneren hangt af van een groot aantal factoren en relaties, die daarmee ook bepalend zijn voor de biodiversiteit. Inzicht in deze factoren is nodig om te kunnen begrijpen waarom biodiversiteit achteruitgaat en hoe je dit kunt tegengaan. Elk college bestaat uit een presentatie en een rondleiding - in groepen - buiten door een deel van Hortus Haren.
Drs. Heiko Jan Mein studeerde wis- en natuurkunde aan de RUG. Hij doceerde aan hogescholen en academische opleidingen en werkte bij de overheid. Momenteel verzorgt hij nog cursussen, geeft lezingen en schrijft hij artikelen.
Een boeiende cursus over de geheimzinnige natuurwetten van het universum en de werking en opbouw van onze wereld. Verteld wordt hoe wetenschappers de wereld wisten te veranderen. Middels Power-Point-beelden, filmpjes en animaties wordt begrijpelijk ingegaan op klassieke natuurfilosofieën, atoomfysica en kwantummechanica, de relativiteitstheorie, vele toepassingen zoals high-tech-elektronica, nieuwe medicijnen, medische-technologie, energievoorzieningen, milieuproblematiek en toekomstige ontwikkelingen.
Betty Meyboom was 35 jaar huisarts en van 1990-2004 hoogleraar huisartsgeneeskunde aan de RUG. In 1989 is zij gepromoveerd op onderzoek naar functiebeperkingen van ouderen in relatie tot hun gezondheidsproblemen. Als voorzitter van het Nationaal Programma Ouderenzorg heeft zij ingezet voor welbevinden en inspraak van ouderen.’Niet over ons, zonder ons’
Gerry Mulder is classica en heeft jaren Klassieke Talen en Klassieke Culturele Vorming onderwezen. Tegenwoordig geeft ze cursussen Latijn en Klassieke Oudheid bij HOVO.
Zo‘n tweeduizend jaar geleden werd Europa beheerst door de Romeinen. Hun cultuur heeft een enorme invloed op Europa gehad: allerlei Romeinse gewoonten en uitvindingen zijn nog steeds terug te vinden in ons dagelijks leven. Doordat Rome een wereldmacht werd, groeide de taal der Romeinen, het Latijn, uit tot de belangrijkste voertaal, waaruit onze voorouders veel woorden overnamen. Nog steeds zit het Nederlands vol met woorden en zinnen, die uit het Latijn afkomstig zijn.
Latijn betekent vooral: kennismaken met de wortels van onze eigen cultuur.
Frans Nies (1956) promoveerde in 2023 op zijn proefschrift Het einde der tijden voor ogen: Het werk van Jheronimus Bosch bezien in het kader van de apocalyptische eschatologie en de hervormingsbewegingen.
Ynskje Penning is docent geschiedenis. Ze heeft talloze lezingen gegeven over de achtergronden van haar historische romans, waarvoor ze zeer uitgebreid onderzoek doet.
Gert Riemersma was docent in het middelbaar (beroeps)onderwijs in de vakken beeldende vorming en kunstgeschiedenis. Hij is medeauteur van het kunstgeschiedenisboek ‘Met Kunst & Bloemwerk.’
Voorbeelden uit de beeldende kunsten en muziek met verrassende klankbeeldcombinaties voeren je binnen in de turbulente tijden van drie culturele wereldsteden rond 1900. Rode draad: behoudzucht versus vernieuwingsdrang. Kortom, heel wat spannends (moois? lelijks?) voor oog en oor.
Loes Rotshuizen studeerde kunstgeschiedenis in Amsterdam (VU) en Parijs (Sorbonne). Zij doceerde kunst- en cultuurgeschiedenis aan de Lerarenopleiding Beeldende Kunst en Vormgeving aan NHL Hogeschool in Leeuwarden. Zij trad op als (mede)curator van beeldententoonstellingen in het park Vijversburg bij Leeuwarden. Daarnaast was en is zij nog steeds actief als docente binnen het HOVO in Noord-Nederland, met als standplaats Leeuwarden.
We richten ons in deze cursus op de schilderkunst in de Nederlandse 17e eeuw, en in het bijzonder op de categorieën
‘landschap’ en ‘stilleven’. Wat zeggen deze kunstwerken over de manier waarop de 17e eeuwse burger
naar zijn omgeving keek?
Drs Alberte Roué was docent Franse taal en cultuur aan de RUG. Zij verzorgt al vele jaren cursussen voor HOVO en het Institut français.
Tegenwoordig één van de meest toeristische Franse regio’s, maar lang beschouwd als achterlijk en afgezonderd van Parijs, wordt Bretagne gekenmerkt door een bijzondere geschiedenis en door een sterke geografische en culturele identiteit: prachtige karakteristieke landschappen, een eigen taal, sterke tradities en een rijk en divers cultureel erfgoed.
In vijf colleges krijgt u van een uit Bretagne afkomstige docente een overzicht van de belangrijkste kenmerken van de regio.
Agnes Schilder is toegepast psycholoog, spreker, docent en coach. Ze is als docent-onderzoeker verbonden aan de Hanzehogeschool in Groningen en eigenaar ACTtoo en Boven het maaiveld Coaching.
Homepage: www.acttoo.nl en www.bovenhetmaaiveldcoaching.nl
De psychologie is een fascinerend vakgebied dat helpt om ons gedrag en geestelijke processen te
begrijpen. Helaas bestaan er ook veel misvattingen en mythes die door veel mensen nog steeds als
feiten worden beschouwd. In deze serie van vier lessen bespreken we een aantal van die bekende
misvattingen.
Dr. Henk Schoonhoven was universitair docent Griekse en Latijnse Taal en Cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verzorgt al vele jaren cursussen voor HOVO Noord-Nederland.
De Europese cultuur is niet te begrijpen zonder kennis van haar achtergronden en wortels in de beschavingen van Griekenland en Rome. De Griekse beschaving beleefde haar hoogtepunt in het 5e en 4e eeuwse Athene, maar al eerder zorgden dichters als Homerus en de archaïsche lyrici (o.a. de dichteres Sappho) voor onuitwisbare sporen. In de beeldende kunsten (vazen, tempels, sculpturen etc.) bewonderen we nog steeds expressievormen die ons zeer vertrouwd aandoen maar waarvan de ‘revolutionaire’ vorm pas goed opvalt als we die vergelijken met de omringende culturen van Mesopotamië, Egypte e.d. En om nog maar niet te spreken van de tragediedichters en de filosofie.
Veel episoden en karakters uit de Odyssee zijn niet meer weg te denken uit de Europese muziek (Monteverdi), beeldende kunsten of literatuur (Kavafis’ Ithaka, Garmt Stuivelings Nu de grote dingen verdwijnen). In deze cursus nemen we kennis van de zwerftochten van Odysseus, hoe hij na twintig jaar terugkeert op Ithaca en daar behoedzaam maar slim zijn positie herwint bij zijn geliefden.
In deze cursus zal de achtergrond worden belicht van Pfeijffers ‘gedocumenteerd-historische’ roman. We zullen ons verdiepen in de politieke situatie van Alkibiades’ tijd en de voorafgaande ontwikkelingen in het Athene van de 5e eeuw v.Chr., een periode van turbulente ontwikkelingen in de Atheense democratie.
Lidwien Schuitemaker is afgestudeerd in sociale wetenschappen en filosofie aan de RUG. In
Debrecen behaalde zij een diploma grafiek. Als filosoof en beeldend kunstenaar onderzoekt zij
de relatie tussen vormen en denken, en doceert kunstfilosofie aan verschillende instellingen.
Beeldende kunsten geven vorm aan onze wereld en aan ons denken. In deze cursus bekijken we hoe ideeën vanaf de oermens tot nu met lijnen, kleuren en andere basiselementen zijn vastgelegd in beeldende kunstwerken. We onderzoeken wat we zien als we naar beeldende kunstwerken kijken en welke rol onze kennis hierbij speelt. Tijdens de cursus maakt de cursist kennis met een methode die het kijken naar kunstwerken interessanter kan maken.
Rien T. Segers is emeritus hoogleraar Bedrijfscultuur, van m.n. China en Japan aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is regelmatig voor langere tijd gasthoogleraar in die twee landen.
President Xi van de Volksrepubliek China verkondigt al jaren heel nadrukkelijk Taiwan te willen annexeren. In zijn visie is Taiwan een afvallige provincie die tot China behoort. Gaat Xi inderdaad een aanval uitvoeren op Taiwan? Dit is één van de centrale vragen in deze spannende cursus. Ook zal duidelijk gemaakt worden dat de kwestie Taiwan geen regionaal probleem is, maar een regelrechte geopolitieke zaak met alle dreigingen en gevaren van dien.
President Xi van de Volksrepubliek China verkondigt al jaren heel nadrukkelijk Taiwan te willen annexeren. In zijn visie is Taiwan een afvallige provincie die tot China behoort. Gaat Xi inderdaad een aanval uitvoeren op Taiwan? Dit is één van de centrale vragen in deze spannende cursus. Ook zal duidelijk gemaakt worden dat de kwestie Taiwan geen regionaal probleem is, maar een regelrechte geopolitieke zaak met alle dreigingen en gevaren van dien.
Prof. dr. C. Th. Smit Sibinga, Internist-haematoloog en transfusiegeneeskundige. Smit-Sibinga heeft negen multidisciplinaire cursussen georganiseerd.
De basis: historicus en gepatenteerde lekkerbek.
De ingrediënten: een onderwijs- en journalistieke loopbaan, waaronder trends/lifestyle en gastronomie als specialismen.
De finishing touch: een volgens cursisten zeer leerzame, leuke en lekkere cursus!
In deze cursus maakt u een culinaire reis door de geschiedenis, maar we blikken ook vooruit naar de revolutionaire innovaties die voor de deur staan.
We zullen zien hoe er in een periode van een paar duizend jaar, verrassend vaak sprake is van continuïteit, zoals kritiek op de ‘bio-industrie,’ of het slachten van dieren.
Maar ook is er veel veranderd, wie had er ooit van ‘opvolgvis’ van rijst durven dromen, of blauwvintonijn uit de kweekreactor? Hoe dan ook: de tijdgeest wordt altijd op ons bord weerspiegeld.
Dr. Frank J. van Steenwijk studeerde Natuurkunde aan de Rijksuniversiteit Leiden. Tot zijn pensionering was hij werkzaam als docent bij de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Roel Strijkstra heeft Ecologie gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen en is daar ook gepromoveerd. Hij is onder meer lang werkzaam geweest als senior ecoloog voor ecologisch adviesbureau Altenburg en Wymenga bv in Veenwouden. Hier schreef hij onder andere een rapport over de ecologische betekenis van de Hortus Haren en de mogelijkheden die daar zijn voor educatieve en informatieve activiteiten.
Momenteel is hij werkzaam als docent ecologische advisering bij Hogeschool Van Hall Larenstein en heeft hij zijn eigen eenmans adviesbureau EKOradiaal.
Planten zijn als voedselproducenten de spil van de biodiversiteit. Hoe planten functioneren hangt af van een groot aantal factoren en relaties, die daarmee ook bepalend zijn voor de biodiversiteit. Inzicht in deze factoren is nodig om te kunnen begrijpen waarom biodiversiteit achteruitgaat en hoe je dit kunt tegengaan. Elk college bestaat uit een presentatie en een rondleiding - in groepen - buiten door een deel van Hortus Haren.
Drs. Edward van der Tuuk studeerde sociale filosofie, wetenschap & samenleving, en ethiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij studeerde af op de ethische implicaties van de wettelijke erkenning van 'intrinsieke waarde' in de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren en de Wet op de Dierproeven in relatie tot moderne biotechnologie. Hij verzorgt cursussen voor HOVO en andere instellingen.
Er zijn weinig woorden die we zo vaak in de mond nemen als het woordje ‘ik’. En er lijkt weinig zo vanzelfsprekend als het ‘zelf’ waarnaar dat woordje verwijst. Onze opvattingen over bewustzijn, persoonlijkheid, zelfontplooiing, vrije wil, verantwoordelijkeheid, liefde en burgerschap zijn betekenisloos zonder dat ‘ik’. Maar als we gaan nadenken over wat dat ‘zelf’ is, zien we ons geconfronteerd met een filosofisch mysterie.
Er zijn weinig woorden die we zo vaak in de mond nemen als het woordje ‘ik’. En er lijkt weinig zo vanzelfsprekend als het ‘zelf’ waarnaar dat woordje verwijst. Onze opvattingen over bewustzijn, persoonlijkheid, zelfontplooiing, vrije wil, verantwoordelijkeheid, liefde en burgerschap zijn betekenisloos zonder dat ‘ik’. Maar als we gaan nadenken over wat dat ‘zelf’ is, zien we ons geconfronteerd met een filosofisch mysterie.
John Videler introduceerde meer dan 25 generaties Groningse biologiestudenten in de diversiteit van
het dierenrijk. Een variant op die collegereeks, waarin recente ontwikkelingen zijn verwerkt, is voor
HOVO studenten geschikt gemaakt.
website: www.johnhannekevideler.com
Recente wetenschappelijke ontwikkelingen werpen bestaande ideeën omver over hoe, wanneer en waar de mensheid is ontstaan. Hoe kon onze soort zich ontwikkelen tot het meest talrijke grote zoogdier ooit op aarde? De aantallen zijn gegroeid tot meer dan 8 miljard individuen en nemen toe. Er is geen antwoord op de vraag hoe lang de planeet onze extreme groei en het ermee gepaard gaande energieverbruik aankan.
Gert Visser was psycholoog bij de RU Groningen. Hij beschouwt componist en muziekwetenschapper Bertus van
Lier als zijn leermeester. De menselijke emoties zijn de psychologische bouwstenen voor zijn
muziekcursussen.
Voorbeelden uit de beeldende kunsten en muziek met verrassende klankbeeldcombinaties voeren je binnen in de turbulente tijden van drie culturele wereldsteden rond 1900. Rode draad: behoudzucht versus vernieuwingsdrang. Kortom, heel wat spannends (moois? lelijks?) voor oog en oor.
Marianne Vogel (1958) is persoonlijke coach en literatuurwetenschapper. In haar advies- en coachpraktijk De Bosvogel te Zuidhorn begeleidt zij cliënten. Daarnaast geeft ze cursussen en leesgroepen. Marianne Vogel is gepromoveerd in de Letteren en in de Algemene Wetenschappen. Haar specialiteiten zijn literatuur- en cultuuranalyse, zingeving en creatieve omgang met problemen.
Spionage, geheime codes, dubbelagenten en verraad. Het enorme aantal boeken en films over de Koude Oorlog bewijst hoezeer deze altijd tot de verbeelding heeft gesproken. Sinds de Oekraïneoorlog is dit onderwerp actueler dan ooit. Wat gebeurde er nadat de geallieerden Berlijn in 1945 in vier bezettingszones hadden verdeeld? Hoe bespioneerden zij elkaar? En wat maakt Berlijn volgens de Duitse veiligheidsdienst nu opnieuw ‘hoofdstad van spionnen’?
Drs. Richard de Vries studeerde geschiedenis aan de RUG. Hij gaf meer dan 26 jaar les in het voortgezet onderwijs.
Momenteel houdt hij zich bezig met uiteenlopende historische activiteiten. Hij werkt mee aan de ontwikkeling van de geschiedenismethode Memo van uitgeverij Malmberg.
Het machtsevenwicht in West-Europa verschuift voortdurend: door de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871, de Wereldoorlogen in de twintigste eeuw en ontwikkelingen tijdens de Koude Oorlog. Aan het eind van de negentiende eeuw komen achtergestelde groepen als arbeiders en feministen op voor hun rechten. In het interbellum is er een strijd gaande tussen grote politieke stromingen. Ondertussen verandert ook de rol die West-Europa speelt in de wereld.
Fons van Wanroij was bijna veertig jaar leraar Nederlands. Zijn belangstelling voor de kunsten en de geschiedenis leidde tot enkele bescheiden publicaties en de organisatie van veelsoortige culturele evenementen in Stad, Lande en buitenlanden.
Dr. Paul Wesselius (1942) studeerde sterrenkunde in Amsterdam. Tot 2005 werkte hij bij SRON Netherlands Institute for Space Research.
Er zijn al meer dan 5000 exoplaneten (planeten die draaien om een andere ster dan onze Zon) ontdekt.
Deze cursus behandelt de mogelijkheden en bedreigingen voor leven in óns Zonnestelsel. In ons eigen zonnestelsel kunnen we veel makkelijker zoeken naar leven dan bij andere sterren
De resultaten van onderzoek zullen worden gebruikt om de vermoedens bij andere sterren te toetsen.
Dr. Marcel S. Zwitser studeerde muziektheorie en muziekwetenschap en rondde zijn opleiding af met een postdoctorale lerarenopleiding muziek. In 2012 promoveerde hij aan de Universiteit van Utrecht op een interdisciplinair proefschrift muziekwetenschap en historische theologie. Sinds 2000 verzorgt hij cursussen voor het HOVO in o.m. Groningen en Amsterdam. Website: www.marcelzwitser.nl
Gedurende zijn hele arbeidzame leven heeft Johann Sebastian Bach vocale muziek in verschillende genres voor verschillende gelegenheden geschreven. Deze cursus biedt een overzicht van Bachs vocale composities, variërend van de vroegste cantates uit het begin van zijn loopbaan tot de monumentale Mis in b. Er zal speciale aandacht zijn voor de relatie tussen muziek en tekst en voor de liturgische context waarvoor deze cantates werden gecomponeerd.
Gedurende zijn hele arbeidzame leven heeft Johann Sebastian Bach vocale muziek in verschillende genres voor verschillende gelegenheden geschreven. Deze cursus biedt een overzicht van Bachs vocale composities, variërend van de vroegste cantates uit het begin van zijn loopbaan tot de monumentale Mis in b. Er zal speciale aandacht zijn voor de relatie tussen muziek en tekst en voor de liturgische context waarvoor deze cantates werden gecomponeerd.
Kerstmuziek is er te kust en te keur, maar voor menige Nederlander is het Weihnachtsoratorium (BWV 248) van Johann Sebastian Bach toch de kerstmuziek bij uitstek. Bachs Weihnachtsoratorium bestaat uit een zestal cantates die voor het eerst uitgevoerd rond de jaarwisseling 1734-35. Na de lezing over de eerste drie cantates in december 2022 nu het vervolg over de laatste drie cantates.
Kerstmuziek is er te kust en te keur, maar voor menige Nederlander is het Weihnachtsoratorium (BWV 248) van Johann Sebastian Bach toch de kerstmuziek bij uitstek. Bachs Weihnachtsoratorium bestaat uit een zestal cantates die voor het eerst uitgevoerd rond de jaarwisseling 1734-35. Na de lezing over de eerste drie cantates in december 2022 nu het vervolg over de laatste drie cantates.
