Keizer Augustus en Vrede op aarde

Politieke en godsdienstige beeldvorming onder Augustus en het opkomende Christendom.

De 1e eeuw v.Chr. was voor de Romeinen een rampzalige tijd. Na twee burgeroorlogen en de moord op Julius Caesar leidde het conflict tussen Antonius en Cleopatra enerzijds en Octavianus (de latere keizer Augustus) anderzijds opnieuw tot een burgeroorlog. In deze tijd dichtte Vergilius over een kind dat vrede op aarde zal brengen, hetgeen door het opkomende Christendom werd gezien als voorspelling van de geboorte van Jezus.

Voor de Romeinen werd de regering van keizer Augustus een tijd van vrede: de pax Augusta.  De bouw van tempels, de oprichting van het Vredesaltaar, de uitgifte van munten met beeldenaren onderstreepten deze ideologie. De dichters Horatius en Vergilius ondervonden de materiële steun van Maecenas en bezongen de zegeningen van het herstel van ‘de Gouden Eeuw’.
De evangelist Lucas laat de geboorte van Jezus, een ‘andere vredesvorst’, plaatsvinden ten tijde van een census (6 n.Chr.) onder de heerschappij van Augustus. De christelijke traditie ziet het ‘vredestijdvak’ van Augustus al gauw als een goddelijke beschikking waardoor Jezus’ geboorte mogelijk wordt gemaakt. Illustratief hiervoor is bijvoorbeeld het zgn. Lotharkreuz in Aken.  
Het vroege Christendom kreeg te maken met de ontwikkelingen na Augustus’ dood (14 n.Chr.) in de zgn. Julisch-Claudische dynastie, en met de joden- en christenvervolging onder Claudius en Nero. Ook de Sibyllijnse profetieën belichten hiervan verschillende aspecten.
 

Programma

In deze cursus worden allerlei facetten behandeld die dit tijdvak kenmerken. 
- de politieke ontwikkelingen na de moord op Caesar
- de slag bij Actium (Antonius en Cleopatra)
- de mythologie van de Gouden Eeuw
- de Ara Pacis en de tempel van Janus
- bouwactiviteiten onder Augustus
- dichters en schrijvers (waaronder ‘vakliteratuur’ als die van de architect Vitruvius en de astronoom Manilius).
- het politieke testament van Augustus (het zgn. Monumentum Ancyranum)
- de tenhemelopneming
- doorwerking in de christelijke context

Afbeelding: Altaar van de Augustusvrede’ , Rome.