De kunst- en architectuurgeschiedenis van de Middeleeuwen (1) - De 4e t/m 10e Eeuw

Als het Romeinse Rijk in de late Oudheid implodeert, volgt een periode van transitie waarin het christendom geleidelijk de overhand krijgt. Door importdynastieën ontstaat een versnippering en een grote diversiteit aan regionale culturen en een verstrengeling van heidense en christelijke invloeden. De kunst en architectuur van deze periode is daarom heel divers.

Hoe de verschillende culturen zich ontwikkelen na ‘Rome’ is een wezenlijk onderdeel van de vroegmiddeleeuwse geschiedenis. Als reactie op het officieel worden van de kerk ontwikkelt zich in het Oosten de ascese en het kloosterwezen. De hoofdstad Constantinopel van Byzantium wordt hét centrum van de kunstproductie en het voorbeeld voor het Westen. De islamitische architectuur en decoratie van al-Andalus bleef nog eeuwen doorwerken op het Iberisch schiereiland. In Noord-Europa wilde Karel de Grote de cultuur van de Oudheid weer nieuw leven inblazen en groeien de kloosters uit tot belangrijke centra. Vanaf de 8e eeuw krijgt de insulaire stijl van de Ierse en Noord-Engelse evangeliariums (Book of Kells) grote navolging op het continent. De verluchte handschriften zijn de belangrijkste vorm van visuele kunst in deze periode. 
De kunstgeschiedenis van de Middeleeuwen wordt getekend door het christendom, maar ook historische ontwikkelingen zoals de invasies van Scandinavische volken, successieoorlogen en de pest drukken hun stempel.