Het ontstaan en vergaan van de mensheid, de nieuwste inzichten

Recente wetenschappelijke ontwikkelingen werpen bestaande ideeën omver over hoe, wanneer en waar de mensheid is ontstaan. Hoe kon onze soort zich ontwikkelen tot het meest talrijke grote zoogdier ooit op aarde? De aantallen zijn gegroeid tot meer dan 8 miljard individuen en nemen toe. Er is geen antwoord op de vraag hoe lang de planeet onze extreme groei en het ermee gepaard gaande energieverbruik aankan. 

Mutaties in het DNA van recente primaten tonen aan dat Chimpansees onze naaste verwanten zijn. De splitsing uit één gemeenschappelijke voorouder begon ongeveer 12 miljoen jaar geleden. De gangbare theorie is dat dit in Afrika gebeurde. Fossielen suggereren echter Europa als plaats van herkomst.

Later, vanaf 6 miljoen jaar geleden, evolueerden in Afrika tal van nauw verwant mensachtigen. De meest succesvolle was Homo erectus die zich verspreidde tot in China en Europa. Daaruit is de soort Homo sapiens geëvolueerd.
Uit fossiel DNA blijkt dat neanderthalers, denisova-mensen en moderne mensen ondersoorten van Homo sapiens zijn. Ze ontstonden na elkaar in Afrika en verspreidden zich over grote delen van de wereld in opeenvolgende migratiegolven. 

Homo sapiens sapiens heeft nu 8 miljard individuen. Het totale energieverbruik van de soort draagt bij aan de opwarming van de aarde. Die temperatuurstijging bereikt langzaam waarden die 75 % van de laatste 500 miljoen jaar normaal waren.
Is de mensheid in staat zich aan te passen?

 
Programma

1.    Het ontstaan van soorten
De soort mens is een product van natuurlijke selectie.
Welke processen speelden daarbij een rol? 

2.    Wij zijn primaten
Onze stamboom is af te leiden uit DNA-mutaties van recente primaten.

3.    Bakermat Europa of Afrika?
Nieuwe inzichten en fossielen werpen oude ideeën omver.

4.    Homo erectus van Afrika tot China.
De successen van de eerste mensensoort die over gereedschap beschikte en vuur maakte.

5.    Neanderthalers en denisova-mensen.
Het oudste menselijke DNA verraadt de verwantschappen met moderne mensen.

6.    Het ontstaan en de verspreiding van moderne mensen.
Hoe verliepen de verspreiding en ontmoetingen tussen mensen in elkaar opvolgende migratiegolven? 

7.    Bevolkingsexplosie en klimaatangst.
Door de grote schedels baart onze soort moeizaam een kind per keer. Toch zijn ondanks hoge geboortesterftes de aantallen exponentieel gegroeid
De mensheid is ontstaan in een exceptioneel koude periode terwijl de aarde nu opwarmt tot normalere waarden.
 

Afbeelding: John Videler