Beeldende kunstfilosofie

Beeldende kunsten geven vorm aan onze wereld en aan ons denken. In deze cursus bekijken we hoe ideeën vanaf de oermens tot nu met lijnen, kleuren en andere basiselementen zijn vastgelegd in beeldende kunstwerken. We onderzoeken wat we zien als we naar beeldende kunstwerken kijken en welke rol onze kennis hierbij speelt. Tijdens de cursus maakt de cursist kennis met een methode die het kijken naar kunstwerken interessanter kan maken.

Aan de hand van uitgebreid beeldmateriaal bespreken we tal van filosofische vraagstukken in relatie tot beeldende kunsten. 
Wat zijn beeldende kunstwerken, waarin onderscheiden zij zich van andere kunsttakken? Waarom vinden mensen in de ene tijd iets mooi en in een andere tijd niet? Is kunst puur, schoon of verbonden met belangen? Is het ene kunstwerk beter dan het andere? Wat is de rol van kunstkenners, en hoe kunnen wij ons eigen oordeel vormen? Hoe beïnvloeden wetenschap, techniek, sociale verhoudingen en commercie de beeldende kunsten? Kunnen we zowel in beeldende kunsten als in wetenschap spreken van waarheid? Is sinds het begin van de 20 ste eeuw sprake van een kantelpunt in de beeldende kunsten? Hoe dachten en denken verschillende filosofen over beeldende kunsten, en hoe beïnvloedt hun gedachtengoed kunstenaars en publiek? 

Stapsgewijs biedt deze cursus mogelijke antwoorden. We bespreken kunstopvattingen van onder anderen Plato, Aristoteles, Immanuel Kant, Lukács György, Martin Heidegger, Michel Foucault, Jean-François Lyotard en Arthur Danto, en bekijken de ideeën van Leonardo da Vinci, Wassily Kandinsky, Marcel Duchamp, Joseph Beuys en andere kunstenaars.

Programma
In deze cursus komt achtereenvolgens aan bod: het kenmerkende van beeldende kunsten; de rol van waarneming en kennis; invloed van wetenschap, techniek en sociale verhoudingen; kwaliteitscriteria; overeenkomsten tussen kunstwerken uit verschillende periodes; enkele kunststromingen, kunstenaars en hun invloed op hedendaagse kunst; de
invloed van commercie; oude en nieuwe beeldende kunsttechnieken; waarheid in beeldende kunst en wetenschap; hedendaagse filosofen over beeldende kunsten.
De verschillende vraagstukken die tijdens deze cursus aan bod komen, dragen bij tot beter begrip van de beeldende kunsten en hun rol in de samenleving. Ook maakt de cursist kennis met een praktische methode om kunstwerken te bekijken op eigenschappen die kenmerkend zijn voor beeldende kunstwerken.
Tijdens de lessen wordt veel beeldmateriaal getoond en is ruimte voor vragen en discussie. Elke les sluit af met een aantal discussievragen voor de cursisten, die we aan het begin van de daaropvolgende les kort met elkaar bespreken.

Afbeelding: collage van Gabor Lodi en Lidwien Schuitemaker uit ‘Filographische eindeloosheden’