Mozart, Raphaël, Cicero en de droom
Cicero’s geschrift 'De Staat' is fragmentarisch tot ons gekomen maar het slot, 'de droom van Scipio', is bewaard gebleven. Dit werk heeft als brug tussen de geest van de Oudheid en die van de Middeleeuwen een zeer belangrijke doorwerking gehad in de kunst, de literatuur - en in Mozarts opera.
Cicero, de Romeinse advocaat, politicus, redenaar en filosoof, schreef in 54 v.Chr. een dialoog Over De Staat en sloot dit geschrift af met een droom die door een van de gesprekspartners, Scipio, wordt verteld. In zijn droom bevindt hij zich in de Melkweg, en ontmoet daar zijn overleden vader en grootvader die hem wijzen op alle ijdelheden hier beneden. Vanuit typisch-Romeinse ethiek zetten zij uiteen hoe onbaatzuchtige vaderlandsliefde voor de staatsman ‘de weg naar de sterren’ opent.
Tijdens de cursus zullen we Cicero’s De Droom van Scipio (in Nederlandse vertaling) samen lezen en analyseren. Daarbij zal aandacht worden besteed aan de historische figuren zelf (Scipio en zijn verwanten), aan de filosofische aspecten (Pythagoras en de harmonie der sferen; Plato’s onsterfelijkheidsbewijs) en het zgn. motief van “Hercules op de Tweesprong” (de keuze tussen “de brede en de smalle weg”). Tot slot zullen we een korte voorbespreking houden op Mozarts vroege opera (1771) en deze dan integraal vertonen.
Programma
- Cicero en zijn literaire nalatenschap.
- De hoofdpersonen in De Droom van Scipio (toelichting over hun politieke en militaire carrière).
- Lectuur en bespreking van Cicero’s De Droom van Scipio.
- Pythagoras en de harmonie der sferen. Plato’s onsterfelijkheidsbewijs.
- Voorbespreking van Mozarts Il Sogno di Scipione, waarin: de rol van de Deugd (la Virtù) versus Fortuna; het motief van Hercules op de Tweesprong, de droom van Scipio bij Silius Italicus (in zijn Punica) en Raphaël’s ‘De droom van een ridder’.
- Vertoning van Mozarts Il Sogno di Scipione. (met ondertiteling in het Engels)
