Dilemma’s bij de Klimaataanpak en Energietransitie.

Wij worden overspoeld door problemen: klimaatverandering door gebruik van fossiele brandstoffen, een crisis omdat gas onbetaalbaar wordt door de oorlog in Oekraïne. Maar zijn er ook lichtpuntjes? Onze voetballende filosoof wist het zeker: “Elk nadeel heb se voordeel”, maar welke zijn de kansen die energietransitie ons bieden?

Vanzelfsprekend moet de wereld gezond achtergelaten worden voor onze nazaten. Maar gaat dat lukken? Volgens het International Panel for Climate Change (IPCC) is het allang geen 5 minuten voor twaalf meer, maar een paar seconden. Er moet nu echt iets gebeuren om de opwarming van de aarde te stoppen:  minimaliseren van de uitstoot van broeikasgassen . Maar elke bedreiging is ook een buitenkans om het roer om te gooien en een aantal onrechtvaardigheden in onze samenleving recht te zetten. Zal dit ten koste gaan van onze welvaart? Niet noodzakelijkerwijs!  Waarde ontstaat doordat een persoon of samenleving iets nastrevenswaardig vindt. Dit zou zeker moeten gelden voor ons leefklimaat. Dus als wij het eensgezind aanpakken gaat het niet ten koste van onze welvaart, maar zal het ons welzijn verhogen.

Deze cursus biedt een caleidoscoop aan invalshoeken die structuur geven aan en inzicht geven in de uitdagingen die voor ons liggen.  

Deze cursus is georganiseerd vanuit een discussiegroep van de SAS (Senioren Academie Sociëteit). De groep bestaat uit emeritus-hoogleraren aangevuld met deskundigen uit het aandachtsveld.  De cursus bestaat steeds uit twee presentaties/colleges per middag, gegeven door 10 tot 12 docenten. Nadere informatie over de docenten vindt u in de syllabus.

 Mondiale Dilemma’s

1a. Aard en impact van Klimaatverandering (docent: Wytze van der Gaast)
Wat zeggen de rapporten?  
1b. Mondiale problemen, ongelijkheid, rijk vs arm, belangenafwegingen (docent: Jutta Bolt)
De mondiale problemen van ongelijke verdeling en toegang tot energie, voedsel, drinkwater.

2a.  Het dilemma ‘Planetary Boundaries’ versus energietransitie. (docent: Klaus Hubacek)
Is ‘green growth’ possible? Have we learned anything 50 years after the limits to growth?
2b. Global Carbon inequality, poverty alleviation and lifestyles.(docent: Klaus Hubacek
What is the current distribution of carbon inequality? Can we remove extreme poverty and still achieve climate targets? What are the carbon costs of our lifestyles?
(De colleges worden deze middag gegeven in het Engels)

Regionale en Landelijke Dilemma’s

3a. Nationaal of Internationaal: Wat is het optimale transitietraject?  (docent: Catrinus Jepma)  ‘Global Governance, Global Responsibility versus National Interests?’ Verantwoordelijkheden delen i.p.v. verdelen. 
3b. Waarom en hoe moeten we onze energiesystemen veranderen?  (docent: Henk Moll)
Energiebronnen – verdeling, opslag; kolen, olie, aardgas versus groene energie? Hoe verdeelt zich het belangenveld en de centrale rol van economische belangen.

4a. Hoe meet je wat en hoe stel je grenzen?  (docent: Bert Daniels)
Dilemma’s rond scenario’s, strategieën en systeemveranderingen in Nederland.
4b. Wie domineert het energielandschap – privé prosumers of energiegiganten?  (docent: Christian Zuidema)
Woonklimaat – welke energiebronnen? Kleinschalig of grootschalig, wiens belang prevaleert?  

Mogelijkheden voor de Toekomst – Dilemma’s, Adaptatie en Tijdsplanning

5a. Welke mogelijkheden worden ons voor de toekomst geboden?  (docent: Wytze van der Gaast)
Adviezen en aanbevelingen in de internationale rapporten. Wat is daarvoor mogelijk en tegen welke prijs en inspanning? Zal het voor iedereen gelden?
5b. Wat betekenen de klimaatveranderingen en energietransitie voor ons waterbeheer?  (docent: Britta Restemeyer)
Waterbeheersing en zeespiegel problematiek; wat kan wel en wat kan niet?

6a. Hoe maken we onze voedselvoorziening duurzaam en klimaatbestendig? (docent: Sanderine Nonhebel)
CO2 taks, emissiehandel, stikstof, methaan en de voedselproductie (landbouw, veeteelt, mestoverschotten, etc.)
6b. Paneldiscussie – moderator: Ton Schoot Uiterkamp
Sociaalmaatschappelijke, ethische en juridische dilemma’s. Hoe om te gaan met plotselinge veranderingen, ‘tipping points’ en epidemieën en pandemieën?
Panelleden: milieudefensie, industrie en gedragswetenschappen.