Inleiding in de sterrenkunde
Een cursus over de ‘fundamenten’ van de astronomie: zonnestelsel, sterren, sterrenstelsels en ontstaan heelal. Van dichtbij (zon en 8 planeten), via sterren en hun ‘leven’, naar stelsels van honderden miljarden sterren. En tenslotte over de ontwikkeling van het heelal vanaf de ‘Big Bang’. Daarnaast aandacht voor het hoofdgereedschap van de astronomen: telescopen en andere instrumenten.
Na eeuwen vastleggen van planeetbewegingen werd duidelijk dat ze om de zon draaien: het heliocentrisch wereldbeeld van Copernicus en Kepler. Dat opende de weg naar het meten van de afstanden in het zonnestelsel. Later werden de afstanden tot sterren bepaald en de werking van hun inwendige. Ze zijn er in soorten en maten en ze zijn niet eeuwig maar hebben allemaal een heel verschillende levensloop. Uit waarnemingen met steeds betere telescopen volgde dat de Melkweg een plat stelsel met ontzaglijk veel sterren is. Het Melkwegstelsel waar ons zonnestelsel deel van uitmaakt.
Mysterieuze vlekjes tussen de sterren bleken ver buiten de Melkweg te staan. Het zijn sterrenstelsels, sommige kleiner dan de Melkweg, andere veel groter. De afstanden tussen de sterrenstelsels groeien systematisch. Hoe verder weg hoe sneller: een uitdijend heelal met een leeftijd van miljarden jaren na een superdicht begin, de Big Bang, dat overeenkomt met Einsteins relativiteitstheorie.
Deze cursus kan uitstekend dienen als achtergrondinformatie bij stukken in de krant over sterrenkunde. Naast belangstelling voor de Sterrenkunde is een basale kennis van de natuurkunde in de breedste zin nodig om de cursus goed te kunnen volgen.
Programma
03-10-2022, 14-16 uur, Jan de Boer, Zon en Planetenstelsel
10-10-2022, 14-16 uur, Paul Wesselius, Sterren
24-10-2022, 14-16 uur, Jan de Boer, Telescopen
31-10-2022, 14-16 uur, Paul Wesselius, Levenspad van Sterren
07-11-2022, 14-16 uur, Paul Wesselius, Sterrenstelsels
14-11-2022, 14-16 uur, Jan de Boer, Ontstaan Heelal
Overige informatie
Op een zaterdagochtend kunnen we – onder begeleiding van beide docenten – het Eise Eisinga planetarium in Franeker gaan bekijken.
We kunnen op bezoek gaan bij de voorzitter van de Groningse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde, Aries van Calcar, die een eigen sterrenwacht heeft in het donkere Ulrum.
Het wordt de cursisten ook aangeraden om tenminste éénmaal een bezoek te brengen aan een Sterrenkijkavond van de Blaauw Sterrenwacht (Groningen) en wellicht de nieuwe sterrenwacht in het Lauwersmeer gebied.
