O Fortuna!

De Carmina Burana en de perkamenten codex van Benediktbeuren.

  • Cursusnummer: x22Z-04
  • Vakgebied: Kunst- en cultuurgeschiedenis
  • Locatie: Groningen
  • Dag: Meerdere Dagen
  • Inschrijven voor: ma 20 jun. 2022
  • Tijd: 13.15-15.00 uur
  • Cursusdata: maandag 4 t/m vrijdag 8 juli
  • Prijs: € 123.50
  • Aantal colleges: Intensieve cursus van 5 colleges in één week
  • Werkvorm: Hoorcollege met ruimte voor vragen en discussie
  • Cursusmateriaal:

    Syllabus verkrijgbaar via de docent, € 5,00 Günter Bernt, 'Carmina Burana. Lateinisch/Deutsch'. Ausgewählt, übersetzt und herausgegeben von - , ed. Reclam 18970; ISBN 978-3-15-018970-2 ( € 9,60, zelf aanschaffen). Aanbevolen literatuur: - Matthias Hackemann en Ulrike Brandt-Schwarze, 'Carmina Burana. Lieder aus Benediktbeuren'. Zweisprachige Ausgabe, uitg. Anaconda (Köln 2006). (ca.) € 6,00. Bevat de Latijnse tekst + Duitse vertaling. - Wetenschappelijke en geannoteerde uitgave: Benedikt Konrad Vollmann, 'Carmina Burana', uitg. Deutscher Klassiker Verlag. (ca.) € 18,00.

O Fortuna!

Met enige regelmaat wordt in de media aankondiging gedaan van een uitvoering van Orffs Carmina Burana. Toch omvat Orffs liederenkeuze niet de Carmina Burana zoals ze zijn overgeleverd in een middeleeuwse codex die in 1803 in het klooster van Benediktbeuren werd ontdekt: bijna 300 onbekende Middeleeuws-Latijnse liederen en enkele passiespelen!

Deze tot aan de ontdekking onbekende poëzie is uitermate levendig en beeldend en van een aantal liederen zijn beroemde auteurs bekend. Ze getuigen van een fris en vitaal levensgevoel, zijn gevoelig of cynisch, komisch of tragisch. Het sarcasme op de verworden geestelijkheid klinkt als prelude op de kritiek van de Reformatie. De wisselvalligheid van het lot wordt benadrukt, de geneugten van dobbelspel en kroeg, de schoonheid van de lente, de zinnelijke liefde worden bezongen. Maar er zijn ook liederen met thema’s uit de Oudheid: over Dido en Aeneas, over de val van Troje.
Orff’s eigentijdse muzikale compositie (1935) heeft veel bijgedragen aan de populariteit van deze liederen maar hij heeft een eigen (nogal summiere) keuze en assemblage gemaakt rond de thema’s lot, lente, liefde, wereldse geestelijkheid.

De enige volledige edities met een vertaling zijn Duits, maar er zal naar worden gestreefd om ook zoveel mogelijk de Nederlandse vertaling te geven.

Programma

We lezen en analyseren een groot aantal van deze liederen (en dus meer dan alleen die van Orff!) in Duitse en/of Nederlandse vertaling. Van een aantal liederen zijn beroemde auteurs bekend, o.a. Walther von der Vogelweide, Petrus van Blois, Walter van Châtillon, Philip de Kanselier. Van enkele zullen we  de authentieke en/of gerestaureerde middeleeuwse muziek beluisteren. De thematiek per ochtend is aldus:

- lente en liefde

- religie / ethiek / kritiek

- kroeg

- Fortuna: het lot

- Troje, Dido en Aeneas. Antieke mythologie

 

Henk Schoonhoven
Dr. Henk Schoonhoven was universitair docent Griekse en Latijnse Taal en Cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verzorgt al vele jaren cursussen voor HOVO.